Шаңхай тұрмыстық қоқыстарды түрге айырудың жалпы барыстық жүйе құрылысы
Қытайда урбанизацияландыру процесінің жедел дамуына, халықтың тұрмыс-тіршілігінің үздіксіз жақсаруына сәйкес, “қаланы қоқыс қоршау” бүгінгі таңда бүкіл елдегі ірі, орташа қалалардың дамуындағы “ауру түйініне” айналды. Соңғы жылдары логистика және ас-су кәсібінің өркендеуі мен дамуы Шаңхай қаласының тұрмыстық қоқыс мөлшерін орасан зор арту қысымына дөп келтірді әрі осыдан жерді иемденіп алу, ортаның ластануы, ресурстардың ысырап болуы сияқты мәселелер жарыққа шықты. Қоқыстарды түрге айыру–тұрмыстық қоқыстарды азайту, байлыққа айналдыру және оларды залалсыздандырудағы басты тәсілдердің бірі, сондай-ақ тұрғын үй ортасын жақсартудың, экологиялық өркениет құрылысын жеделдетудің маңызды шарасы.
Шаңхай XX ғасырдың 90-шы жылдарынан бастап тұрмыстық қоқыстарды түрге айыру қызметін ілгерілетіп, ілгерінді-кейінді арнаулы түрге айыру, түрге айыру стандарты, түрге бөліп басқару жүйесі жөнінде ізденістер жасады. Қоқыстарды түрге айыру халық тұрмысындағы “шешуші ұсақ іс” әрі жасыл дамудағы ірі іс. Си Цзиньпин Бейжің, Шаңхай сияқты қалалар халықаралық деңгейге сай келуі үшін және де бүкіл елге үлгі болуы үшін тұрмыстық қоқыстарды жіктеу жүйесін алдымен құрулары керек, дегенді атап көрсетті. 2014 жылы «Шаңхай қаласының тұрмыстық қоқыстарды түрге айыру, мөлшерін азайтуды жебеу әдісіне» сәйкес, қоқыстарды түрге айыру, мөлшерін азайтудың бірлескен отырыстық жүйесі, қоқыстарды түрге айыру, тастау істерін басқарудың жауапты тұлғалар жүйесі сияқты көп түрлі басқару жүйесі айқын белгіленді. 2017 жылы Шаңхай тұрмыстық қоқыстарды түрге айырып тастау, жинау, тасымалдау, біржақты ету бойынша тұтас барыстық түрге айыру жүйесін құруға кірісті. 2018 жылы Шаңхай атқару жобасын жарялап, жергілікті стандарттар мен нормаларды нақтылау бойынша іске асыру жоспарын шығарды және жұмыс үдерісін нақтылау үшін үш жылдық іс-шаралар жоспарын шығарды, сөйтіп тұрмыстық қоқыстарды түрге айыру қызметі “тұтас барыстық түрге айыру, жалпылық ілгерілетудің” жаңа кезеңіне ресми өтті. 2019 жылы 1 шілдеде «Шаңхай қаласының тұрмыстық қоқыстарды басқару ережесі» ресми күшіне еніп, қоқыстарды түрге айырудың тұтас барыстық жүйе құрылысы заң арқылы жөнге салумен қамтамасыз етілді. Қазір Шаңхайда “партия құрылысына жетекшілік ету, жобаны алдымен атқару, үкімет ілгерілету, нарықтық айналымға түсу, қоғам ат салысу” сынды тұрмыстық қоқыстарды түрге айыру қызметінің жаңа жағдайы негізінен қалыптасып, тұрмыстық қоқыстарды түрге айырудың нақты өнімділігі біртіндеп жоғарылады.
Қоқыстарды түрге айырудың тетігі ғылыми басқаруды күшейту, ұзақ мерзімді механизмді жетілдіру, әдет-дағды қалыптастыруға ықпал ету болып табылады. Шаңхайдың тұрмыстық қоқыстарды түрге айырудың негізгі тәжірибесі, сайып келгенде, кемелденген жоғары деңгейлі жоба, тамаша жүйелік кепіл, кемелді стандарттық жүйе арқылы практикаға жетекшілік етіп, тұрмыстық қоқыстарды түрге айырып тастау, жинау, тасымалдау және біржақты етудің тұтас барысын басқаратын жүйе орнатуды ілгерілетіп, заңмен басқаруды негіз еткен, үкімет демейтін, жалпы халық қатысатын, қала мен ауыл біртұтас жоспарлайтын, жергілікті жағдайға қарай істейтін қоқыстарды түрге айыру жүйесін қалыптастыру болып табылады.
上海生活垃圾分类全程体系建设
随着中国城镇化快速发展，人民生活水平不断提高，“垃圾围城”成为全国大中型城市发展中的一个“痛点”。近年来，物流、餐饮行业的兴起发展，使得上海市生活垃圾量面临巨大的增长压力，并由此衍生出土地侵占、环境污染、资源浪费等问题。垃圾分类作为推进生活垃圾减量化、资源化、无害化的主要手段之一，是提升人居环境、加快生态文明建设的重要举措。
上海自20世纪90年代开始推进生活垃圾分类工作，先后开展专项分类，探索分类标准、分类管理制度。垃圾分类既是民生“关键小事”，也是绿色发展大事。习近平指出，北京、上海等城市，要向国际水平看齐，率先建立生活垃圾强制分类制度，为全国作出表率。2014年，《上海市促进生活垃圾分类减量办法》确立了分类减量联席会议制度、分类投放管理责任人制度等多项管理制度。2017年，上海开始着手构建生活垃圾分类投放、分类收集、分类运输、分类处理的全程分类体系。2018年，上海发布实施方案明确地方标准和规范，印发三年行动计划细化工作进程，生活垃圾分类工作正式进入“全程分类，整体推进”的新阶段。2019年7月1日，《上海市生活垃圾管理条例》正式施行，为垃圾分类全程体系建设提供法治保障。目前，上海已基本形成“党建引领、规划先行、政府推动、市场运作、社会参与”的生活垃圾分类工作新格局，分类实效正在逐步提升。
推行垃圾分类，关键是要加强科学管理、形成长效机制、推动习惯养成。上海生活垃圾分类的主要经验，就是通过完善的顶层设计、良好的制度保障、完备的标准体系来指导实践，推动建立生活垃圾分类投放、分类收集、分类运输、分类处理的全程管理体系，形成以法治为基础、政府推动、全民参与、城乡统筹、因地制宜的垃圾分类制度。