Экологиялық өркениет құрылысына бағытталған үкіметтің нысаналық жауапкерлік жүйесі
Экологиялық өркениет құрылысына бағытталған үкіметтің нысаналық жауапкерлік жүйесі, яғни экологиялық өркениет құрылысын нысана етіп, үкімет тарауларының қатысты субъектілеріне құқық пен жауапкершілік бөлуді нақтылайтын әрі жауапқа тартатын түзіліс механизмі, экологиялық өркениет түзілісінің құрамдас бөлігі. Бұл жүйені кемелдендіру, қоршаған ортаны ластанудан сақтану және оны жөнге салудан қамал алу шайқасын ойдағыдай жүргізудің ішкі талабы және өнімді тұтқасы, әрі жауапкершілікпен қарайтын үкімет тұрғысынан мемлекеттің басқару жүйесі мен басқару әлеуетін модернизациялауды ілгерілетудің маңызды мазмұны.
Экологиялық өркениет құрылысына бағытталған үкіметтің нысаналық жауапкершілік жүйесі негізінен мынадай бірнеше түрлі институционалдық орналастырымды қамтиды: бірінші түрі, нақты ластаушы заттардың шығарындыларын азайту көрсеткіші, қоршаған орта сапасын жақсарту сияқты нақты міндеттерді бағдар еткен нысаналық бағалау; екінші түрі, жергілікті үкіметтердің қызмет нәтижесін бағалауға реттеу жүргізуді жетекші еткен жалпылық экологиялық өркениет нысанасын бағалау жүйесі; үшінші түрі, экологиялық өркениет құрылысы нысанасын жетекші еткен, бастамашылық, сынамалық сипатты бағалау жүйесі; төртінші, экологиялық өркениет құрылысы саласындағы қатысты тараулардың ұдайыланған жұмыс бөлісі жауапкершілігін айқындау жөніндегі институционалдық орналастырым; бесінші түрі, жауапкершілік жүйесі негізінде құрылған жауапкершілігін тектеу механизмі.
ҚКП XVIII құрылтайынан бері, Қытай экологиялық өркениет түзілісі реформасын жан-жақты ілгерілетті, осыларға байланысты экологиялық өркениет құрылысына бағытталған үкіметтің нысаналық жауапкерлік жүйесі күн сайын кемелденді. 2018 жылы мамырда Си Цзиньпин экологиялық ортаны қорғау жөніндегі мемлекеттік жиналыста экологиялық ортаның сапасын жақсартуды өзек еткен нысаналық жауапкершілік жүйесін құруды ұсынды. 2018 жылы маусымда ҚКП ОК, Мемлекеттік кеңес «Экологиялық ортаны қорғауды жан-жақты күшейтіп, ластанудан сақтану және оны жөнге салудан қамал алу шайқасын батыл, ойдағыдай жүргізу жөніндегі пікірді» жарялап, басшы кадрлардың экологиялық өркениет құрылысы жауапкершілік жүйесін тиянақтандырып, партия мен үкімет бірдей жауапкершілікпен қарауды, бір қызмет орнында қос жауапкершілікпен қарауды қатаң атқаруды ішкерілей ұсынды. Ресурстардың сарып болуы, қоршаған ортаның бүлінуі, экологиялық өнімділік сияқты экологиялық өркениет құрылысы жағдайын әйгілейтін көрсеткіштерді экономикалық, әлеуметтік дамуды бағалау жүйесіне енгізу арқылы экологиялық өркениет талабын әйгілейтін нысана жүйесін, бағалау әдісін, механизмді орнатып, экологиялық өркениет құрылысын ілгерілетуді маңызды бағдар және сенімді кепілмен қамдады.
生态文明建设政府目标责任体系
生态文明建设政府目标责任体系,即以生态文明建设为目标,对政府部门相关主体明确权责配置并实施问责的体制机制,是生态文明体制的组成部分。完善这一体系,既是打好污染防治攻坚战的内在要求和有效抓手,也是从责任政府维度推动“国家治理体系和治理能力现代化”的重要内容。
生态文明建设政府目标责任体系主要包括以下几类制度安排:第一类,以具体减排指标、环境质量改善等具体任务为导向的目标考核;第二类,以调整地方政府绩效考核为导向的综合性生态文明目标评价体系;第三类,以生态文明建设目标为导向的,引导性的、试点性的考评体系;第四类,厘清生态文明建设领域相关部门常态化分工责任的制度安排;第五类,建立在责任体系基础上的问责机制。
中共十八大以来,中国全面推进生态文明体制改革,生态文明建设政府目标责任体系日益成熟。2018年5月,习近平在全国生态环境保护大会上提出,建设以改善生态环境质量为核心的目标责任体系。2018年6月,中共中央、国务院发布《关于全面加强生态环境保护 坚决打好污染防治攻坚战的意见》,进一步提出要落实领导干部生态文明建设责任制,严格实行党政同责、一岗双责。通过把资源消耗、环境损害、生态效益等体现生态文明建设状况的指标纳入经济社会发展评价体系,建立体现生态文明要求的目标体系、考核办法、奖惩机制,可以为推进生态文明建设提供重要导向和可靠保障。