Экологияны қорғаудың өтемақы жүйесі
Экологияны қорғаудың өтемақы жүйесі экологиялық өркениет жүйесінің маңызды құрамдас бөлігі ретінде экологияны қорғаудың құқықтары мен жауапкершіліктерін тиянақтандырудың, тараптардың экологияны қорғауға ат салысу белсенділігін жұмылдырудың, экологиялық өркениет құрылысын ілгерілетудің маңызды тәсілі.
2005 жылы қазанда ҚКП XVI кезекті ОК-нің бесінші пленумында “кім игерсе сол қорғау, кім игіліктенсе сол өтемақы беру” қағидаты бойынша экологиялық өтемақы беру механизмін жеделдетіп орнату тұңғыш рет ортаға қойылды. 2013 жылы ҚКП XVIII кезекті ОК-нің үшінші пленумының «Шешімінде» экологиялық өтемақы жүйесін атқаруды ұсынды. 2017 жылы қазанда ҚКП XIX құрылтайында нарықтанған, көп негізді экологиялық өтемақы беру механизмін орнату ортаға қойылды. 2019 жылы қазанда ұйғарылған ҚКП XIX кезекті ОК төртінші пленумының «Шешімінде» экологиялық өтемақы беру мен экологиялық ортаға келтірілген зиянға төлем төлеу жүйесін тиянақтандыру, экологиялық ортаны зияндау жауапкершілігін өмір бойы тектеу жүйесін атқару ішкерілей талап етілді.
2021 жылы қыркүйекте ҚКП ОК кеңсесі, Мемлекеттік кеңес кеңсесі «Экологияны қорғау өтемақы жүйесі реформасын тереңдету жөніндегі пікірді» басып таратып, өнімді нарық пен ұтымды үкіметтің анағұрлым ойдағыдай ұштасуын жедел кемелдендіріп, түрге бөліп өтемақы беру мен жалпылық өтемақы беруді біртұтас жоспарлап, тең мән беріп, бойлық өтемақы беру мен ендік өтемақы беруді сәйкесті ілгерілетті, шабыттандыру мен қатайту, тежеуді сәйкестіруге күш салатын экологияны қорғау өтемақы жүйесін күшейтіп, тұтас қоғамда табиғатқа құрмет ету, табиғатқа бойсұну, табиғатты қорғау идеялық ортақ танымы мен іс-қимыл санасын қалыптастыруды ілгерілетуді талап етті.
Қазір Қытайдың экологияны қорғауға өтемақы беру саласында игеруге тыйым салынған өңірлер, түйінді экологиялық функциялық өңірлер сияқты маңызды өңірлер орман-тоғайлар, жайлымдар, саздар, шөл далалар, теңіз-мұхит, өзен ағарлары, егістік жерлер сияқты түйінді салалардағы экологияны қорғаудың өтемақысымен толық қамту негізінен жүзеге асты. Өтемақы беру тәсілі үкіметтің жетекшілігінде біртіндеп нарықтануға, көп негізденуге бұрылыс жасап, су құқығы, көміртегін шығару құқығы, ластаушы заттарды шығару құқығы, көміртек жинақтағыштары саудасы сияқты нарықтанған өтемақы беру тәсілдері жөнінде белсене ізденіс жасалды. Өтемақы беру көлемі жалаң салада өтемақы беруден кешенді өтемақы беруге дейін, өзен ағарлары үшін экологиялық өтемақы беруден өлкеаралық өтемақы беруге дейін кеңейіп, мемлекеттің экологиялық өтемақы беру жүйесі негізінен орнатылды.
生态保护补偿制度
生态保护补偿制度作为生态文明制度的重要组成部分，是落实生态保护权责、调动各方参与生态保护积极性、推进生态文明建设的重要手段。
2005年10月，中共十六届五中全会首次提出，按照“谁开发谁保护、谁受益谁补偿”的原则，加快建立生态补偿机制。2013年，中共十八届三中全会《决定》提出实行生态补偿制度。2017年10月，中共十九大提出要建立市场化、多元化生态补偿机制。2019年10月，中共十九届四中全会《决定》进一步要求，落实生态补偿和生态环境损害赔偿制度，实行生态环境损害责任终身追究制。
2021年9月，中共中央办公厅、国务院办公厅印发《关于深化生态保护补偿制度改革的意见》，要求加快健全有效市场和有为政府更好结合、分类补偿与综合补偿统筹兼顾、纵向补偿与横向补偿协调推进、强化激励与硬化约束协同发力的生态保护补偿制度，推动全社会形成尊重自然、顺应自然、保护自然的思想共识和行动自觉。
目前，中国生态保护补偿领域已基本实现禁止开发区域、重点生态功能区等重要区域与森林、草原、湿地、荒漠、海洋、水流、耕地等重点领域生态保护补偿全覆盖。补偿方式由政府主导型逐渐向市场化、多元化转变，积极探索综合运用水权、碳排放权、排污权、碳汇交易等市场化补偿手段。补偿范围从单领域补偿延伸至综合补偿，流域生态补偿从省内补偿扩展到跨省补偿，国家生态补偿格局基本建立。