Табиғи ресурс активтерінің меншік құқығы жүйесі
Табиғи ресурс активтерінің меншік құқығы жүйесі дегеніміз табиғи ресурс активтері меншік құқығының субъектілік құрылымы, субъектілік әрекеті, құқық беталысы, мүдде қатынасы сияқты институционалдық орналастырымдар, жүйеден табиғи ресурс активтері кімге тән (меншік құқығы), кім пайдалана алатынын (пайдалану құқығын) қамтиды. бұл жүйе су ағындары, ормандар, таулар, жайылымдар, қағыр жерлер, қайраңдар сияқты табиғи экологиялық кеңістіктерді біртұтас растауды және тіркеуді талап етеді, қарастылығы айқын, құқықтары мен жауапкершіліктері айқын, қорғауы қатаң, айналымы іркіліссіз, қадағалауы өнімді болуды талап етеді.
2013 жылы қарашада ҚКП XVIII кезекті ОК-нің үшінші пленумы «Реформаны жан-жақты тереңдетуге қатысты бірнеше негізгі мәселелер туралы Қытай Коммунистік партиясы ОК-нің шешімін» қабылдап, табиғи ресурс активтері құқығы жүйесін ақаусыздандыруды ұсынды. 2015 жылы қыркүйекте ҚКП ОК, Мемлекеттік кеңес басып таратқан «Экологиялық өркениет түзілісін реформалаудың жалпы жобасында» табиғи ресурс активтерінің меншік құқығы жүйесін кемелдендіруді экологиялық өркениет түзілісі реформасының 8 түрлі міндетінің маңдай алды орнына қойды. 2019 жылы сәуірде ҚКП ОК-нің кеңсесі, Мемлекеттік кеңестің кеңсесі «Табиғи ресурстар активтерінің меншік құқығы жүйесін реформалауды үйлестіру және ілгерілету бойынша жетекші пікірді» басып таратып, табиғи ресурс активтерінің меншік құқығы жүйесінің басты міндеттерін айқын алға қойып, құқықтарды растауды бірыңғай тіркеуге алу және ақылы пайдалануды жетілдіру, табиғи экологиялық кеңістіктен пайдалануды басқару және мемлекет кеңістігі жоспарын ақаусыздандыру, Табиғи ресурстарды қорғау мен қалпына келтiрудi күшейту, үнемдеді де шоғырлы пайдалану бойынша белсенді зерттеу жұмыстары жүргізілді. Мұның ішінде ауылдық ұжымдық меншік құқығын, орман құқығын және басқа да жүйелерді реформалау жеделдетіліп, жүйелі жоспарлар, стандарттар, пилоттық тәжірибелер тізбегі қалыптасты.
Табиғи ресурс активтерінің меншік құқығы жүйесі–экологиялық өркениеттің институциональдық жүйесінің негіздік жүйесі, социалистік жалпылық меншіктің жүзеге асу формасы болып табылады, ол социалистік кіріс бөлісінің негізгі тәсілін байытып, социалистік макролық тізгіндеудің тәсілі мен әдісін кемелдендірді. Табиғи ресурс активтерінің меншік құқығы жүйесі реформасы социалистік нарықтық экономика түзілісін кемелдендіру, әлеуметтік тұрақтылықты, әділдік пен әділеттілікті қорғау, көрікті Қытай құру жөнінен келелі маңыз алады.
自然资源资产产权制度
自然资源资产产权制度,是对自然资源资产产权主体结构、主体行为、权利指向、利益关系等的制度安排,包括自然资源资产归谁所有(所有权)、谁可以使用(使用权)等。这一制度要求对水流、森林、山岭、草原、荒地、滩涂等自然生态空间进行统一确权登记,做到归属清晰、权责明确、保护严格、流转顺畅、监管有效。
2013年11月,中共十八届三中全会通过《中共中央关于全面深化改革若干重大问题的决定》,提出要健全自然资源资产产权制度。2015年9月,中共中央、国务院印发的《生态文明体制改革总体方案》,把健全自然资源资产产权制度列为生态文明体制改革八项任务之首。2019年4月,中共中央办公厅、国务院办公厅印发《关于统筹推进自然资源资产产权制度改革的指导意见》,明确提出自然资源资产产权制度的主要任务,在推进统一确权登记、完善有偿使用、健全自然生态空间用途管制和国土空间规划、加强自然资源保护修复与节约集约利用等方面进行了积极探索。其中,农村集体产权、林权等制度改革加快推进,形成了一系列制度方案、标准规范和试点经验。
自然资源资产产权制度是生态文明制度体系的基础性制度,是社会主义公有制的实现形式,丰富了社会主义收入分配的基本方式,完善了社会主义宏观调控的手段方法。自然资源资产产权制度改革,对完善社会主义市场经济体制、维护社会稳定和公平正义、建设美丽中国具有重要意义。