Кеңессіз үйренгеннің білімі таяз

Кеңессіз үйренгеннің білімі таяз

«Кеңессіз үйренгеннің білімі таяз» деген сөз «Жосыннамадан» алынған. Өзгемен пікір ауыстырмай жеке-дара үйренгеннің білімі шанақты, көз аясы тар болады да, білім алуда сәтсіздікке ұрындырады; үйрену барысында өзара пікірлесіп, өзгенің артықшылығымен өз олқылығын толықтағанда ғана білім алуда табысқа жетеді. Шын мәнінде, достар арасындағы өзара пікірталас дәстүрлі Қытай конфуцийлік білім беру теориясының басты ерекшелігінің бірі, конфуцийшілдер қай-қашанда өзара үйрену, өзара көмектесу білім қорын молайту, өзін баулу мен ізгілікті сомдайтын маңызды түрткіжайт деп есептейді.

2014 жылы қыркүйекте Конфуцийдің 2565 жылдық мерейтойына арналған халықаралық ғылыми конференция мен Халықаралық конфуцийшілдік федерациясының бесінші бас ассамблеясының ашылу салтында және Америка Құрама Штатының «Wall Street Journal» газетіне берген сұхбаты секілді көптеген орындарда Си Цзиньпин «Кеңессіз үйренгеннің білімі таяз» деу арқылы мәдениет ауыс-түйісі мен өркениеттер диалогы жөніндегі көзқарасын білдірді. Бұл нақыл адамзат қоғамында барлыққа келген сан алуан өркениеттер алдында әрі көзсіздікпен өзін қорашсынуға, ұлттық сенімнен айрылуға болмайды, әрі әсіре дандайсуға, жікшілдік көзқарас ұстануға болмайды. Бір жағынан, әр ел өзінің ұлттық мәдениетін құрметтеуі; екінші жағынан, әр ел өркениеттері өзара үлгі қабылдауы, адамзат өркениетінің ауыс-түйісі мен өзара тоғысуын бірге ілгерілетуі, әсте томаға-тұйықтануға, менмендік такапарлыққа салынбауы керектігін аңғартады. 

独学而无友，则孤陋而寡闻

“独学而无友，则孤陋而寡闻”，出自《礼记》，意为独自学习而没有朋友一起切磋，就会知识狭隘、见识短浅，导致教育的失败；只有学习中相互观摩、取长补短，教育才能成功。事实上，朋友间切磋琢磨，也是中国传统儒学教育理论的一大特点，儒家始终认为互学互助是增长知识、修养德行的重要因素。

习近平在2014年9月纪念孔子诞辰2565周年国际学术研讨会暨国际儒学联合会第五届会员大会，以及接受美国《华尔街日报》采访等多个场合中，都引用“独学而无友，则孤陋而寡闻”来表达对文化交流和文明对话的态度。这一箴言提醒人们，面对人类社会创造的各种文明，既不能盲目自卑，失去民族自信力，又不能过度自傲，存有门户之见：一方面，各国要尊重自己的民族文化，另一方面，各国文明又要互学互鉴，共同推进人类文明交流交融，切不可自我封闭，更不能唯我独尊。