Ел мүддені көздемейді, ізгілікпен санасады

Ел мүддені көздемейді, ізгілікпен санасады

«Ел мүддені көздемейді, ізгілікпен санасады» деген сөз «Шахналық оқудан» алынған. Мағынасы: ел басқаруда байлықты мүдденің бастау түйіні етпестен, ізгілікті әрқандай істің тиянағы ету. «Ізгілік» пен «мүдде» Қытайлықтардың моральындағы ең негізгі екі ұғым, біріншісі моральдық ұтымдылық, екіншісі – мүдделік ұтымдылық. Конфуцийшілдердің қарауынша «ізгілік» пен «мүдде» адамның тума қасиеті. Адамда пайдақұмарлықтың қызбалығы да, адамгершіліктің өркені бар, бірақ құндылық тұжырымы тұрғысынан тек «ізгілікті» «мүддеден» жоғары қоюмен бірге, «ізгілік» арқылы «пайданы» тежеу және оны жетелеу керек.

2014 жылы шілдеде Кореяның Сеул ұлттық университетінде сөйлеген сөзінде Си Цзиньпин «Ел мүддені көздемейді, ізгілікпен санасады» деген дәйексөз арқылы халықаралық қатынастарда ізгілік пен мүдденің арақатынасы дұрыс болуы, дұрыс ізгілік-мүдде көзқарасын орнату керек деп көрсетті.

国不以利为利，以义为利也

“国不以利为利，以义为利也”，出自《大学》，意为治理国家不应以财富为利益出发点，而应以仁义为处事着眼点。“义”与“利”是中国人道德观里最基本的两个概念，一个是道德理性，一个是功利理性。在儒家看来，“义”与“利”都是人性的本能，人有逐利的冲动，也会有道德的萌动，只不过在价值判断上，不仅“义”要高于“利”，而且要用“义”来约束和引导“利”。

2014年7月，习近平在韩国国立首尔大学的演讲中引用“国不以利为利，以义为利也”，指明在国际关系中要妥善处理义和利的关系，践行正确义利观。