Жарасты да әркелкілік
«Жарасты да әркелкілік» «Луньюйден» алынған. Мағынасы: дегдар адам басқалармен жарасымды өмір сүре алады, бірақ көрсоқырлықпен ермейді. «Біркелкілік» пен «жарастық» әлеуметтік топтарға мәміле жасаудағы екі түрлі көзқарасты көрсетеді. «Біркелкілік» құбылыстардың айырмашылығын жоюдағы, ал «жарастық» құбылыстардың айырмашылығын танудағы бірегейлікті білдіреді. Чжунхуа мәдениеті құбылыстардың айырмашылығы мен әртүрлілігін құрметтеу негізінде жалпылық жарасымды қатар өмір сүруді жақтайды, тек әртүрлі құбылыстар бір-біріне көмектескенде, бірін-бірі толықтағанда ғана өміршеңдік пен жасампаздыққа толы жарасымды тұтастықты құрай алады деп есептейді.
Си Цзиньпиннің 2015 жылы БҰҰ-ның 70-ші Бас ассамблеясының жалпы дебатына сөйлеген сөзі мен 2017 жылы Женевадағы Біріккен Ұлттар Ұйымының штаб-пәтерінде сөйлеген сөзінде, адамзат тарихы дамуының жалпы үрдісіне негізделіп, Қытайдың өз дамуының тарихи тәжірибесі мен мәдени жалғасымдылығын жеке-жеке қорытындылады. «Жарасты да әркелкілік» ұстанымын дәріптеді. «Жарасты да әркелкілік» ұстанымы Чжунхуаның таңдаулы дәстүрлі мәдениетінің маңызды нышаны ретінде терең философиялық ой мен Қытай парасатына бай. Ол Чжунхуа ұлтының құндылықтарға ұмтылысы мен ұлттық сипатын көрсетеді, жаңа дәуірде адамзаттың тағдырлас ортақ тұлғасын қалыптастырудағы маңызды идеялық негіз бен құндылық тірегі болып табылады.
和而不同
“和而不同”出自《论语》,意指君子能够与他人和谐相处,却不盲从附和。 “同”与“和”是对待社会群体的两种态度。“同”指对事物差异性的抹杀,“和”则意味着对事物差异性的认同。中华文化主张在尊重事物差异性和多样性的基础上,实现整体的和谐共存,认为不同的事物只有彼此间相互辅助、补充,才能组成一个充满生机、富于创造性的和谐整体。
习近平在2015年第七十届联合国大会一般性辩论时的讲话以及在2017年联合国日内瓦总部的演讲中,分别基于人类历史发展潮流大势,总结了中国自身发展的历史经验和文化传承,强调了“和而不同”的理念。“和而不同”理念作为中华优秀传统文化的一个重要标识,富有极其深刻的哲学思辨与中国智慧,体现了中华民族的价值追求与民族性格,是新时代推动构建人类命运共同体的重要思想基础与价值支撑。