Нәпсісін билеген қайсар болады

Нәпсісін билеген қайсар болады

«Нәпсісін билеген қайсар болады» деген сөз «Луньюйдегі» Конфуцийдің шәкірттеріне берген төмендегі бағасында кезігеді. Ұстаз айтыпты: «Қайсар кісі көрмедім». Сонда біреу: «Шэньчэн ше?» депді. Ұстаз: «Шэньчэн да қанағатсыз, ол қалай қайсар болмақ? депті. Адам нәпсіге берілсе, қажымас қайсар құлықтан айырылады да, турашыл, әділ бола алмайды. «Нәпсі» нысапсыздық пен ашкөздікті білдіреді; «Қайсарлық» – әділ, турашыл болуды меңзейді. «Нәпсісін билеген қайсар болады» дегеніміз өзін-өзі тежеу болып табылады. Мұнда адами барыс-келістің, өте-мөте ұлық болудың негізгі қағидасы: Қаумалаған алуан арбаулар алдында адам қалтқысыз көпшіл, құлқы таза болуы, атақ-абырой қумауы, астамдықтан аулақ болуы керек, сонда ғана тұла бойға турашылдық тұнып,  ештеңеден жасқанбайды.

2018 жылы наурызда Си Цзиньпин Чжоу Эньлай жолдастың 120 жылдық мерейтойына арналған отырыста былай деп атап көрсетті: «Телегей теңіз асау өзендерден құралады, аясы аса кең; жалама жартас қашанда қасқайып тұрады, нәпсісін билеген қайсар болады. Чжоу Эньлай жолдас әне сондай адам еді. Ол өмір бойы тәртіпті бұлжытпай атқарды, қажырлы да қарапайым болды. Ол тек қалтқысыз үлес қосуды ғана ойлады, қарымды ойламады әрі жетекші кадрларға идеологиялық, саяси, әлеуметтік, туысқандық, тұрмыстық сындардан өтуді, коммунистерге саяси адалдық пен таңдаулы стильді сақтауды ескертті. 

无欲则刚

“无欲则刚” 出自《论语》中孔子对弟子的评价：“子曰：‘吾未见刚者。’或对曰：‘申枨。’子曰：‘枨也欲，焉得刚？’”人的欲望太盛，便难有坚定刚强之德，难以刚正不阿、正道直行。“欲”指各种私欲、贪欲；“刚”即刚正公道、正直有力。“无欲则刚” 是一种克己的功夫，讲的是立身处事尤其是执政做官的基本道理：一个人面对来自各方的种种诱惑，应该大公无私、端正品性、淡泊守志，不要有非分的贪图，这样就能一身正气，无所畏惧。

2018年3月，习近平在纪念周恩来同志诞辰120周年座谈会上指出，“海纳百川，有容乃大；壁立千仞，无欲则刚”。周恩来同志就是这样的人，他毕生严于律己、艰苦朴素，只求奉献、不思回报，并且告诫领导干部要过好思想关、政治关、社会关、亲属关、生活关，保持共产党人的政治操守和优良作风。