Си Цзиньпин жаңа дәуір Қытай үлгісіндегі социализм идеясы
Заманымыздағы Қытай тарихтағы ең ауқымды да терең қатпарлы әлеуметтік өзгерістерді бастан кешуде, сонымен қатар адамзат тарихындағы ең өршіл де бірегей практикалық жаңартуларды да бастан кешуде. жаңа Қытай құрылғаннан берігі, әсіресе реформа, ашық есік саясаты атқарылғаннан бергі келелі табыстар негізінде Қытайдың дамуы жаңа тарихи бастамаға жетті, Қытай үлгісіндегі социализм жаңа дәуірге қадам басты. Си Цзиньпин жаңа дәуір Қытай үлгісіндегі социализм идеясының іргесі Чжунхуа ұлтының еңсе көтеруден баюға, құдіреттенуге дейінгі ұлы шарықтауы барысында қаланды және үздіксіз баюда, жетілуде.
2012 жылы шақырылған ҚКП XVIII құрылтайын бері, Си Цзиньпин жолдасты ұйтқы еткен ҚКП ОК “жаңа дәуірде қандай Қытай үлгісіндегі социализмге табанды болу және оны дамыту керек” деген келелі дәуірлік мәселелерге жүйелі жауап беру үшін ел басқару жөніндегі бірқатар жаңа тұжырымдамалар мен жаңа идеяларды, жаңа стратегияларды ұсыну барысында Си Цзиньпин жаңа дәуір Қытай үлгісіндегі социализм идеясы қалыптасты. 2017 жылы қазан айында шақырылған ҚКП XIX құрылтайында, Си Цзиньпин жаңа дәуір Қытай үлгісіндегі социализм идеясы қорытындыланды және ортаға қойылды, ҚКП-ның ұзақ уақыт ұстанатын жетекші идеясы деп тұрақтандырылды, әрі партия жарғысына енгізілді, бұл партияның жетекші идеясының дәуір көшімен алға басуы болды. 2018 жылы наурыз айында, XIII кезекті МХҚ-ның бірінші сессиясында, Си Цзиньпин жаңа дәуір Қытай үлгісіндегі социализм идеясы Конституцияға енгізіліп, партияның жетекші идеясынан мемлекеттің жетекші идеясына қарыштады, мемлекеттің жетекші идеясының дәуір көшімен алға басуы болып саналды.
Си Цзиньпин жаңа дәуір Қытай үлгісіндегі социализм идеясының мазмұны төтенше бай, ол жаңа дәуірде Қытай үлгісіндегі социализмге табанды болудың және оны дамытудың бас нысанасы, жалпылық міндеттері, жалпыламалық орналастырымы, стратегиялық орналастырымы мен даму беталысы, даму тәсілі, дамудың қозғаушы күші, стратегиялық қадамдар, сыртқы шарт-жағдайлар, саяси кепілдік және т.б. негізгі мәселелерді қамтыды, әрі жаңа практика негізінде экономика, саяси, заңмен басқару, ғылым-техника, мәдениет, білім беру, халық тұрмысы, ұлт, дін, қоғам, экологиялық өркениет, мемлекет қауіпсіздігі, қорғаныс пен армия, “бір ел, екі жүйе” және отанның бірлікке келуі, бірлікшеп, дипломатия, партия құрылысы, т.б. аспектілер жөнінде теориялық талдау жасады және оған саясаттық жетекшілік етті. Си Цзиньпин жаңа дәуір Қытай үлгісіндегі социализм идеясының өзекті мәні ― Қытай үлгісіндегі социализмге табанды болу және оны дамыту, өзекті мазмұны ― ҚКП XIX құрылтайында қорытындыланған “сегізді айқындау” мен “он төртте табанды болу”.
“Сегізді айқындау”―Қытай үлгісіндегі социализмге табанды болу және оны дамыту, бас міндеті ― социалистік модернизацияландыру мен Чжунхуа ұлтының ұлы гүлденуін жүзеге асыру, жаппай дөңгелек дәулетті қоғам орнату негізінде, екі сатыға бөліп жүріп, үстегі ғасырдың орта шенінде елімізді бай да қуатты, демократиялы, өркениетті, жарасымды, көрікті социалистік модернизацияланған құдіретті ел етіп құрып шығу екенін айқындау; жаңа дәуірдегі еліміз қоғамындағы басты қайшылық ― халықтың күн сайын артып отырған тамаша тұрмыс қажеті мен дамудың біркелкі, толық болмауы арасындағы қайшылық екенін, халықты өзек ету сынды даму идеясына табанды болып, адамның жан-жақты жетілуін, жалпы халықтың бірге баюын үздіксіз жебеу керектігін айқындау; Қытай үлгісіндегі социализм істерінің жалпыламалық орналастырымы ― “бесті біртұлғаландыру”, стратегиялық орналастырымы ― “төртті жаппай орындау”, жол сенімін, теория сенімін, жүйе сенімін, мәдениет сенімін бекемдеуді баса дәріптеу екенін айқындау; реформаны жаппай тереңдетудің бас нысанасы ― Қытай үлгісіндегі социалистік жүйені кемелдендіру және дамыту, мемлекетті басқару жүйесі мен басқару қабілетін модернизацияландыруды ілгерілету екенін айқындау; мемлекетті заңмен басқаруды жаппай ілгерілетудің бас нысанасы ― Қытай үлгісіндегі социалистік заңмен басқару жүйесін орнатып, заңмен басқарылатын социалистік мемлекет құру екенін айқындау; партияның жаңа жағдайдағы армияны құдіреттендіру нысанасы ― партияның қолбасшылығына бойсұнатын, шайқаста жеңе алатын, стилі таңдаулы халық армиясын құрып, халық армиясын әлемдік деңгейдегі маңдайалды армия етіп құру екенін айқындау; Қытай үлгісіндегі ірі елдік дипломатияның жаңаша халықаралық қатынастардың қалыптасуын жебеп, адамзаттың тағдырлас ортақ тұлғасын қалыптастыруды ілгерілету керектігін айқындау; Қытай үлгісіндегі социализмнің ең мәндік ерекшелігі ― ҚКП-ның басшылығы екенін, Қытай үлгісіндегі социалистік жүйенің ең үлкен абзалдылығы ― ҚКП-ның басшылығы екенін, партия ― ең жоғарғы саяси басшылық күш екенін, жаңа дәуірдегі партия құрылысының бас талабын ортаға қойып, саяси құрылыстың партия құрылысындағы маңызды орнын айқындау.
“Он төртте табанды болу” ― барлық қызметте партияның басшылығына табанды болу, халықты өзек етуге табанды болу, реформаны жан-жақты жетілдіруге табанды болу, жаңа даму ұстанымына табанды болу, халықтың өзіне-өзі қожайын болуына табанды болу, мемлекетті жаппай заңмен басқаруға табанды болу, социалистік өзекті құндылық жүйесіне табанды болу, даму барысында халықтың тұрмысын қамтамасыз етуге және оны жақсартуға табанды болу, адамның табиғатпен жарасымдылығына табанды болу, жалпы тұлғалық мемлекет қауіпсіздігі көзқарасына табанды болу, партияның халық армиясына шартсыз басшылығына табанды болу, “бір ел, екі жүйеге” және отанның бірлікке келуін ілгерілетуге табанды болу, адамзаттың тағдырлас ортақ тұлғасын қалыптастыруды жебеуге табанды болу, партияны жаппай қатаң жөнге салуға табанды болу.
“Сегізді айқындау” мен “он төртте табанды болу” органикалы тоғысқан, органикалы біріккен, оған ҚКП-ның Қытай үлгісіндегі социализмге табанды болуы мен оны дамытуының бағалы тәжірибелері жинақталған, Си Цзиньпин жолдасты ұйтқы еткен ҚКП ОК-ның Қытай үлгісіндегі социализмнің заңдылығы жөніндегі танымының тереңдеуі, кеңеюі және әрленуі, ол теорияны практикамен ұштастыру, таным теориясы мен әдістеменің бірлігінің айқын ерекшеліктерін бейнелейді, ҚКП-ның коммунистік партияның билік жүргізу заңдылығы, социалистік құрылыстың заңдылығы және адамзат қоғамының даму заңдылығы жөніндегі танымын жаңа белеске көтерді.
Си Цзиньпин жаңа дәуір Қытай үлгісіндегі социализм идеясы ― Марксизм-Ленинизмге, Мао Цзэдун идеясына, Дэн Сяопин теориясына, “Үшке өкілдік ету” маңызды идеясына, Дамуға ғылыми көзқарасқа мұрагерлік ету және оны дамыту, Марксизмді Қытайға бейімдеудің ең жаңа жетістігі, ҚКП мен Қытай халқының практикалық тәжірибесі мен ұжымдық ақыл-парасатының жауһары, Қытай үлгісіндегі социализмнің теориялық жүйесінің маңызды құрамдас бөлігі, жаңа дәуірде Қытай үлгісіндегі социализмге табанды болу мен дамытудың, Қытай үлгісіндегі социализм істерін алға ілгерілетудің түбірлі негізі, Чжунхуа ұлтының ұлы гүлденуі сынды Қытай арманын жүзеге асырудың әрекет бағдарнамасы.
习近平新时代中国特色社会主义思想
当代中国正经历着历史上最为广泛而深刻的社会变革，也正在进行着人类历史上最为宏大而独特的实践创新。在新中国成立以来特别是改革开放以来取得的重大成就基础上，中国发展站到了新的历史起点上，中国特色社会主义进入新时代。习近平新时代中国特色社会主义思想，正是在中华民族迎来从站起来、富起来到强起来的伟大飞跃中创立并不断丰富发展的。
2012年中共十八大以来，以习近平同志为核心的中共中央在系统回答“新时代坚持和发展什么样的中国特色社会主义”这一重大时代课题中，提出一系列治国理政新理念新思想新战略，形成了习近平新时代中国特色社会主义思想。2017年10月，中共十九大概括和提出了习近平新时代中国特色社会主义思想，将其确立为中国共产党必须长期坚持的指导思想并写进党章，实现了党的指导思想的与时俱进。2018年3月，十三届全国人大一次会议将习近平新时代中国特色社会主义思想载入宪法，实现了从党的指导思想向国家指导思想的转化，实现了国家指导思想的与时俱进。
习近平新时代中国特色社会主义思想内涵十分丰富，包括新时代坚持和发展中国特色社会主义的总目标、总任务、总体布局、战略布局和发展方式、发展动力、战略步骤、外部条件、政治保证等方面的基本问题，并根据新的实践对经济、政治、法治、科技、文化、教育、民生、民族、宗教、社会、生态文明、国家安全、国防和军队、“一国两制”和祖国统一、统一战线、外交、党的建设等各方面作出理论分析和政策指导。习近平新时代中国特色社会主义思想的核心要义是坚持和发展中国特色社会主义，核心内容是中共十九大报告概括的“八个明确”和“十四个坚持”。
“八个明确”，就是明确坚持和发展中国特色社会主义，总任务是实现社会主义现代化和中华民族伟大复兴，在全面建成小康社会的基础上，分两步走在本世纪中叶建成富强民主文明和谐美丽的社会主义现代化强国；明确新时代我国社会主要矛盾是人民日益增长的美好生活需要和不平衡不充分的发展之间的矛盾，必须坚持以人民为中心的发展思想，不断促进人的全面发展、全体人民共同富裕；明确中国特色社会主义事业总体布局是“五位一体”、战略布局是“四个全面”，强调坚定道路自信、理论自信、制度自信、文化自信；明确全面深化改革总目标是完善和发展中国特色社会主义制度、推进国家治理体系和治理能力现代化；明确全面推进依法治国总目标是建设中国特色社会主义法治体系、建设社会主义法治国家；明确党在新时代的强军目标是建设一支听党指挥、能打胜仗、作风优良的人民军队，把人民军队建设成为世界一流军队；明确中国特色大国外交要推动构建新型国际关系，推动构建人类命运共同体；明确中国特色社会主义最本质的特征是中国共产党领导，中国特色社会主义制度的最大优势是中国共产党领导，党是最高政治领导力量，提出新时代党的建设总要求，突出政治建设在党的建设中的重要地位。
“十四个坚持”，就是坚持党对一切工作的领导，坚持以人民为中心，坚持全面深化改革，坚持新发展理念，坚持人民当家作主，坚持全面依法治国，坚持社会主义核心价值体系，坚持在发展中保障和改善民生，坚持人与自然和谐，坚持总体国家安全观，坚持党对人民军队的绝对领导，坚持“一国两制”和推进祖国统一，坚持推动构建人类命运共同体，坚持全面从严治党。
“八个明确”和“十四个坚持”有机融合、有机统一，凝结着中国共产党坚持和发展中国特色社会主义的宝贵经验，反映了以习近平同志为核心的中共中央对中国特色社会主义规律性认识的深化、拓展、升华，体现了理论与实际相结合、认识论和方法论相统一的鲜明特色，使中国共产党对共产党执政规律、社会主义建设规律、人类社会发展规律的认识达到了新高度。
习近平新时代中国特色社会主义思想是对马克思列宁主义、毛泽东思想、邓小平理论、“三个代表”重要思想、科学发展观的继承和发展，是马克思主义中国化最新成果，是中国共产党和中国人民实践经验和集体智慧的结晶，是中国特色社会主义理论体系的重要组成部分，是新时代坚持和发展中国特色社会主义、推进中国特色社会主义事业的基本遵循，是为实现中华民族伟大复兴而奋斗的行动指南。