Гоминьдан партиясы мен Компартияның бірінші реткі ынтымақтастығы
1923 жылы маусымда өткен ҚКП III құрылтайы Марксизм-Ленинизмнің стратегиялық шаралары мен принциптеріне, сондай-ақ Коминтеринның нұсқауларына сүйене отырып, Қытай революциясының нақты жағдайымен ұштастырып, демократияны толығымен сәулелендіру, Қытайдағы қоғамдық қайшылықтарға талдау жасау және Қытай революциясының сипатын айқындау негізінде, Компартияның құрылу қарсаңында, Гоминдан мен Компартия арасындағы ынтымақтастық мәселесінде сақталған ыры алауыздықтарға сәйкес, бүкіл партияның танымын бірлікке келтірді, әрі коммунистердің өз атынан Гоминьдан партиясына кіру және олармен партия ішінде ынтымақтастық орнату жөніндегі тактикалық бағыттарды айқындады, партияның империялизмге, феодализмге қарсы демократиялық революция міндетін бірлікте орындау үшін, ынтымақтасуға болатын барлық күштерді ынтымақтастыру мүмкіндіктерін жасады.
1924 жылы 20 ― 30 қаңтар күндері, Қытай Гоминьдан партиясының мемлекеттікⅠқұрылтайы Гуанчжоуда шақырылды. Сунь Ятсен құрылтайды басқарды. Құрылтайға 165 делегат қатысты, мұның жиырма нешесі Ли Дачжао, Тань Пиншань, Линь Боцюй, Чжан Готао, Цюй Цюбай, Мао Цзэдун, Ли Лисань секілді коммунистер еді. Құрылтайда «Қытай Гоминьдан партиясы мемлекеттік I құрылтайының декларациясы мақұлданды, “Үш Халықтық Принципін” жаңа түсініктемелермен молықтырып, КСРО-мен бірлесу, ҚКП-мен бірлесу, диқандарға, жұмысшыларға қолдау көрсету” деген үш ірі революциялық саясатты арқау еткен “Жаңа Үш Халықтық Принципті” қабылданды. “Жаңа Үш Халықтық Принцип” тұғырнамасы ҚКП-ның демократиялық революция кезеңіндегі тұғырнамасымен негізінен бірдей болғасында Гоминьдан мен Компартияның бірінші кезекті ынтымақтастығының саяси негізі болды. Құрылтайда ұйымдық саражол тұрғысынан Гоминьданның Компартиямен қатынасын бір жайлы етті, яғни коммунистер мен коммунистік жастар одағының мүшелері өз жеке атымен Гоминьдан партиясына мүше болды.
Гоминьданның I құрылтайының шақырылуы Гоминьдан мен Компартияның бірінші кезекті ынтымақтастығының ресми қалыптасуынан дерек берді. Бұл жас қанат ҚКП-ның өзінің демократиялық революциялық тұғырнамасы мен демократиялық бірлікшеп саясатын практикадан өткізуіндегі зор жеңіс болды, сондай-ақ Сунь Ятсеннің өмірінің соңындағы Қытай революциясы үшін ұлы тарихи табыс болып қосылды. Гоминьдан мен Компартияның ынтымақтастығы, әрі Гоминьдан партиясы мен Компартияның империализм мен феодал милитаристерге қарсы тұруының, әрі екі партияның өзіндік дамуының қажетінен туды.
Гоминьдан мен Компартияның бірінші кезекті ынтымақтастығы орнаған соң, ҚКП-ның құлшынысы мен ықпалы арқылы Қытай революциясының жаңа толқыны көтерілді, жұмысшы-диқан қозғалысының қалпына келуі мен дамуын тездетті, империализмге, феодализмге қарсы революцияның жаңа жағдайын қалыптастырды. 1926 жылдың соңынан 1927 жылдың басына дейін Солтүстік жорықшылар армиясы Қытайдың жартысына жуық жерін шиырлады, бүкіл ел көлеміндегі империализмге қарсы тұру сынды отаншылдық ынта үздіксіз жоғарылады. Шаңхай жұмысшыларының үш реткі қарулы көтерілісі мен диқандар қозғалысының дамуы ұлттық революцияны жаңа деңгейге көтерді. Алайда революция толқынының көтерілуіне сай, бірлікшептің ішкі бөлігіндегі басшылық билікке таласу күресі де күн сайын асқынды. 1925 жылы наурызда Сунь Ятсен қайтыс болды, Гоминьдан оңшылдары билікті тартып алу үшін құтырына қимылдады. Чан Кайшиді өкіл еткен жаңа оңшылдар мен жаңа милитаристер кері революциялық ірге кеңейтуді жеделдетті. 1927 жылы сәуірде, Чан Кайши Шаңхайда 12 сәуір кері революциялық саяси өзгерісін қозғау арқылы “партияны аластау қозғалысын” өріс алдырды. 15 шілдеде Ван Цзинвэй тобы Ухань қаласында коммунистер мен революцияшыл бұқараны құтырына тұтқындады және қырғындады. Осылайша, Гоминьдан партиясы мен Компартияның ынтымақтастығы арқылы жүрілген ұлы революция жеңіліспен тынды, үш жарым жылға ұласқан Гоминьдан партиясы мен Компартияның бірінші реткі ынтымақтастығының іргесі сөгілді.
第一次国共合作
1923年6月召开的中共三大，根据马克思列宁主义的策略原则和共产国际的指示，结合中国革命的具体情况，充分发扬民主，在分析中国社会矛盾和明确中国革命性质的基础上，正确解决了建党初期，党内在国共合作问题上存在的重大分歧，统一了全党的认识，正式确定了共产党员以个人身份加入国民党，与国民党进行党内合作的策略方针，使党能够团结一切可能联合的力量，共同完成反帝反封建的民主革命任务。
1924年1月20日至30日，在中国共产党的推动下，中国国民党第一次全国代表大会在广州举行，孙中山主持大会。出席大会的代表165人，其中共产党员20多人，包括李大钊、谭平山、林伯渠、张国焘、瞿秋白、毛泽东、李立三等。大会审议通过了《中国国民党第一次全国代表大会宣言》，对“三民主义”作出新的解释，提出了以“联俄、联共、扶助农工”三大革命政策为主要内容的“新三民主义”。“新三民主义”的纲领同中国共产党在民主革命阶段的纲领基本一致，因而成为第一次国共合作的政治基础。大会还从组织路线上处理国民党同共产党的关系，即接纳共产党员、社会主义青年团员以个人身份加入国民党。
国民党一大的召开，标志着第一次国共合作的正式形成。这是年轻的中国共产党开始实践民主革命纲领和民主联合战线政策的重大胜利，也是孙中山晚年推进中国革命的一大历史功绩。实行国共合作既是国共两党反对帝国主义和封建军阀的共同需要，也是两党各自发展的需要。
第一次国共合作建立后，在中国共产党的努力和推动下，中国革命掀起了第一次高潮，促进了工农运动的恢复和发展，开创了反帝反封建的革命新局面。1926年年底到1927年年初，北伐军胜利进军，席卷了大半个中国，全国反帝爱国情绪不断高涨。上海工人三次武装起义和农民运动的发展，进一步把国民革命推向高潮。但随着革命高潮的到来，统一战线内部争夺领导权的斗争日益加剧。1925年3月孙中山逝世后，国民党右派篡夺领导权的活动日益猖獗。以蒋介石为代表的新右派和新军阀势力，加紧反革命扩张。1927年4月，蒋介石在上海进行了以四一二反革命政变为代表的“清党运动”。7月15日，汪精卫集团在武汉对共产党员和革命群众实行大逮捕、大屠杀。至此，由国共两党合作发动的大革命宣告失败，历时3年半的第一次国共合作破裂。