Дэн Сяопиннің Оңтүстік Қытайдағы сөйлеген сөзі
1992 жылы 18 қаңтардан 21 ақпанға дейін, 88 жастағы Дэн Сяопин, ҚКП мен Қытай халқының ұлы істері жөніндегі шын ықыласты үмітін, күшті саяси, стратегиялық және тауқымет танымын арқалап, ілгерінді-кейін Учан, Шэньжэнь, Чжухай және Шаңхай қалаларын тексерді және бірқыдыру маңызды сөздер сөйледі. Бұлар “Оңтүстік Қытайда сөйлеген сөздер” деп аталады.
1992 жылы 26 наурызда, «Шэньчжэнь ЕЭА газетінде» алдымен «Шығыс самалы көктем лебін әкелді ― Дэн Сяопин жолдастың Шэньжэньдағы сапар естелігі» деген тақырыппен маңызды басмақала жарияланды, әрі Дэн Сяопиннің Оңтүстік Қытайдағы сөйлеген сөздерінің өзекті мазмұндарын шоғырлы байымдады. Сөйленген сөзде партияның “бір өзек, екі негізгі түйін” сынды негізгі саражолын бұлжытпай орындау, Қытай үлгісіндегі социализм жолынан ауытқымау, тиімді орайды мықты игеріп, реформа, есік ашу қадамын жеделдету, зейінді экономикалық құрылысты жақсы істеуге шоғырландыру мен ненің социализм екені, сондай-ақ социализмнің мәні, т.б. мәселелер түйінді түсіндірілді. “Оңтүстік Қытайдағы сөйлеген сөзде” идеяда жалпы беттік сақталған күдікке бағыттай отырып, реформаның ілгерілетілетіні, даму аяқ-алысын тездетудің қажеттілігі мен маңыздылығы қайталай дәріптелді, әрі Қытайдың нақты жағдайын шығар түйін ете отырып, дәуір биігінде тұрып, он шақты жылғы реформа мен ашық есіктің тәжірибе-сабақтары егжей-тегжейлі қорытындыланды, бірқатар маңызды теориялық және практикалық мәселелерде жаңа көзқарас ұсынылып, жаңа жолдар айтылды, көп жылдардан бері кадрлар мен бұқараның идеясын шырмаған көптеген келелі танымдық мәселелерге жауап берді. Ол бүкіл партия мен бүкіл ел халқына қалдырған ең қымбатты саяси өсиет.
“Оңтүстік Қытайдағы сөйлеген сөздің” жариялануы Дэн Сяопин идеясының қалыптасуы мен кемелденуінің белгісі, әрі Қытайдың реформа, ашық есік жағдайының екінші толқыны келіп жеткендігінің және реформа, ашық есік жағдайының жаңа кезеңге өткендігінің белгісі болды. Бұл желілес маңызды сөздер Қытайдың реформа, ашық есік жағдайында дөп келген “социализм деген не, социализмді қалай құрамыз” деген келелі мәселелерге толғамды жауап қайтарып, адамдардың идеясын ең жоғары деңгейде азат етті, әрі адамдардың социализм жөніндегі сенімдерін бекемдеді, Қытайдың реформа, ашық есік процесін барынша ілгерілетті. Ол Қытай үлгісіндегі социализм құру жолындағы маңызды белес. “Оңтүстік Қытайдағы сөйлеген сөз” Қытайдың XX ғасырдың тоқсаныншы жылдарындағы экономикалық реформа мен қоғамдық алға басуда шешуші жебеулік рөл атқарумен қатар, XXI ғасырдағы Қытайдың реформа мен дамуында да өлшеусіз жебеулік рөл атқаруда.
邓小平南方谈话
1992年1月18日至2月21日，邓小平以88岁的高龄，凭着对中国共产党和中国人民伟大事业的深切期待，以强烈的政治意识、战略意识和忧患意识，先后赴武昌、深圳、珠海和上海等地视察并发表一系列重要讲话，通称“南方谈话”。
1992年3月26日，《深圳特区报》率先发表《东方风来满眼春——邓小平同志在深圳纪实》的重大社论报道，并集中阐述邓小平南方谈话的要点内容。谈话重点解决了坚定不移地贯彻执行党的“一个中心，两个基本点”的基本路线、坚持走有中国特色社会主义道路、抓住有利时机加快改革开放的步伐、集中精力把经济建设搞上去和什么是社会主义及社会主义的本质等问题。“南方谈话”针对人们思想中普遍存在的疑虑，重申深化改革、加速发展的必要性和重要性，并从中国实际出发，站在时代的高度，深刻总结十多年改革开放的经验教训，在一系列重大的理论和实践问题上提出新观点、讲出新思路，回答了多年来困扰和束缚干部群众思想的许多重大认识问题，是给全党和全国人民的一份最宝贵的政治嘱托。
“南方谈话”的发表标志着邓小平理论的成熟，也标志着中国改革开放第二次浪潮的掀起和中国改革进入新阶段。这一系列重要讲话及时深刻地回答了中国改革开放中“什么是社会主义，怎样建设社会主义”的重大问题，极大地解放了人们的思想并坚定了人们对社会主义的信念，极大地推动了中国改革开放的进程，是建设有中国特色社会主义道路上的一座里程碑。“南方谈话”不仅对中国20世纪90年代的经济改革与社会进步起到关键性推动作用，对21世纪中国的改革与发展同样产生着不可估量的推动作用。