Мемлекеттік кәсіпорындар реформасы
Мемлекеттік кәсіпорындар―Қытай халық шаруашылығының тірегі, Қытай үлгісіндегі социализмнің маңызды материялдық негізі мен саяси негізі, ҚКП-ның билік жүргізіп, елді көркейтудегі маңызды тірегі мен арқа сүйер күші. Социалистік өндіргіш күштерді дамытуда, мемлекеттің өнеркәсіптенуі мен модернизациялануын жүзеге асыруда бастан-аяқ мемлекеттік кәсіпорындардың маңызды рөлін сәулелендіруге сүйенеміз.
Қоғамдық жүгінің ауырлығы, тарихи боқшасының көптігі, кәсіпорындарда басы артық адамдардың көптігі секілді көптеген мәселелердің күрмеуімен, қарыштай дамыған халықтық кәсіпорындармен салыстырғанда мемлекеттік кәсіпорындар ауыр қиыншылық қыспағында қалды. Әр түрлі тарихи кезеңдерде, ҚКП ОК, Мемлекеттік Кеңес Қытайдың ұлттық жағдайы мен мемлекеттік кәсіпорындардың ісжүзіндігіне бағыттай отырып, мемлекеттік кәсіпорындар реформасын ішкерілей алға жылжыту үшін бірқатар шаралар қабылдады. XX ғасырдың тоқсаныншы жылдарында мемлекеттік кәсіпорындар реформасы алдыңғы кезекті реформа негізінде механизмді ауыстыру, үкімет пен кәсіпорынды айыру, жүйелік жаңартпа, стратегиялық реттеу бағытына қадам қойды. Мемлекеттік кәсіпорындар реформасы Қытайдың экономикалық түзіліс реформасының өзекті буынына айналды.
1997 жылы қаңтарда, Мемлекеттік кеңес жиналыс шақырып, мемлекеттік кәсіпорындардың қиыншылығын шешуде адамды азайтып, өнімділікті жоғарылату, жұмыстан босатып, өзге кәсіптерге бөліп орналастыру, күйреуді арналандыру, қосып алу жолымен жүруге шабыттандыру керектігін ұсынды, әрі сынақ жасалатын қалалардағы 110 мемлекеттік кәсіпорынның күйреуі, қосып алуына қатысты саясаттарды жариялады. 1998 жылы мамырда, Мемлекеттік экономика-сауда комитеті «1998 жылғы мемлекеттік кәсіпорындар реформасы мен даму қызметі жөніндегі пікірді» басып таратты. Онда мемлекеттік кәсіпорындар реформасы мен дамуын жебеу мен 1998 жылдан 2000 жылға дейінгі екі жылдағы экономикалық түзіліс реформасы мен реформаның өзекті буыны мен маңызды міндеттер, яғни реформалау, қайта құру, өзгертіп құру мен басқаруды күшейту арқылы басым көп сандағы мемлекеттік ірі, орта тұрпатты зиян тартқан кәсіпорындарды қиыншылық қыспағынан шығарып, XX ғасырдың соңында басым көп сандағы мемлекеттік ірі, орта тұрпатты тіректі кәсіпорындарда модернизациялы кәсіпорын жүйесін алғашқы адымда орнату алға қойылды. 1999 жылы қыркүйекте, ҚКП XV кезекті ОК-ның төртінші пленумында «Мемлекеттік кәсіпорындар реформасы мен даму жөніндегі бірнеше мәселе туралы қаулы» қабылданды. Онда мемлекеттік кәсіпорындардың реформасы мен дамуының маңызды мақсаттары мен жетекші бағыты алға қойылды. Үш жылғы қамал алу шайқасы арқылы мемлекеттік кәсіпорындардың ауыртпалығы аздап жеңілдеді, мемлекеттік кәсіпорындардың жарамды-жарамсыздарының сұрыпталуы тездеді, жалпы жақтан зиянды пайдаға айналдырды. Осыдан соң мемлекеттік кәсіпорындар реформа қадамын тоқтатқаны жоқ.
ҚКП-ның XVIII құрылтайынан бері, Си Цзинпин жолдасты ұйтқы еткен партия орталық комитеті мемлекеттік кәсіпорындар реформасын өзі жоспарлады, орналастырды және алға жылжытты, реформаның жоғары деңгейде жобалануына, оның жүйелілігіне, тұтастығына, сәйкестілігіне анағұрлым мән беру негізінде, мемлекеттік кәсіпорындар реформасы тың да келелі жетістіктер мен тарихи табыстарға қол жеткізді. 2015 жылы қыркүйекте, ҚКП, Мемлекеттік кеңес «Мемлекеттік кәсіпорындар реформасын тереңдету жөніндегі жетекші пікірді» басып таратты, әрі біртұтас басшылыққа алынған, бірқатар жүйелі құжаттар тіркелді, мемлекеттік кәсіпорындар реформасында “1+N”бойынша саясаттық жүйе қалыптасты, ол мемлекеттік кәсіпорындар реформасында өзіне тән бағыт-бағдардың, мақсаттар мен заңдылықтардың болуына кепілдік етті. 2020 жылы маусымда, орталықтың реформалауды жаппай тереңдету комитетінің 14-реті жиналысы «Мемлекеттік кәсіпорындар реформасының үш жылдық әрекет жобасын(2020―2022)» қарап қабылдап, жаңа даму кезеңіндегі мемлекеттік кәсіпорындар реформасын тереңдету жөнінде маңызды орналастыру жасады.
Көп жылғы үртіс реформалау арқылы Қытайдың мемлекеттік кәсіпорындары жалпы жақтан нарықтық экономикамен тоғысты, өнімділіктері көрнекті жоғарылады. Бұл Қытайдың экономикалық, қоғамдық дамуы мен мемлекеттің жалпылық қуатын арттыруда аса маңызды үлес қосты.
国有企业改革
国有企业是中国国民经济的支柱,是中国特色社会主义的重要物质基础和政治基础,是中国共产党执政兴国的重要支柱和依靠力量。发展社会主义社会的生产力,实现国家的工业化和现代化,始终要依靠和发挥国有企业的重要作用。
由于社会负担重、历史包袱多、企业冗员严重等诸多问题的困扰,与蓬勃发展的民营企业相比,国有企业一度陷入举步维艰的境地。中共中央、国务院在不同历史时期,针对中国国情和国有企业实际,采取了一系列措施,不断将国有企业改革向纵深推进。进入20世纪90年代,国有企业改革在前期改革基础上,朝着转换机制、政企分开、制度创新、战略调整的方向迈进。国有企业改革成为中国经济体制改革的中心环节。
1997年1月,国务院召开会议提出,解决国有企业的困难,要坚持走减员增效、下岗分流、规范破产、鼓励兼并的路子,并宣布对110个试点城市的国有企业破产、兼并的政策。1998年5月,国家经济贸易委员会印发《关于1998年国有企业改革和发展工作的意见》,提出加快国有企业改革和发展是1998年至2000年经济体制改革的中心环节和重要任务,即通过改革、改组、改造和加强管理,使大多数国有大中型亏损企业摆脱困境,力争到20世纪末使大多数国有大中型骨干企业初步建立起现代企业制度。1999年9月,中共十五届四中全会通过《关于国有企业改革和发展若干重大问题的决定》,提出国有企业改革和发展的主要目标和指导方针。经过3年攻坚,国有企业负担有所减轻,国企优胜劣汰得以促进,整体实现了扭亏为盈。此后,国有企业从未停止过改革的步伐。
中共十八大以来,以习近平同志为核心的中共中央亲自谋划、部署和推动国有企业改革,更加注重改革的顶层设计,更加注重改革的系统性、整体性和协同性,国有企业改革取得新的重大进展和历史性成就。2015年9月,中共中央、国务院印发《关于深化国有企业改革的指导意见》,并以此为统领,以若干配套文件为支撑,形成了国企改革的“1+N”政策体系,有力保证了国企改革有方向、有目标、有遵循。2020年6月,中央全面深化改革委员会第十四次会议审议通过《国企改革三年行动方案(2020—2022年)》,对新发展阶段深化国企改革作出重要部署。
通过持续多年的改革,中国的国有企业总体上已经同市场经济相融合,发展质量和效率明显提高,为推动中国的经济社会发展和提升综合国力作出重大贡献。