Кедейлерді түйінді түрде сүйемелдеу – партия, үкімет органдарының, кәсіпорын, ісорындарының және қоғамдық ұйымдардың өз ресурстарынан пайдаланып, кедей аймақтардағы түйінді кедей аудандарды негізгі сүйемелдеу обиектісі етіп, кедей аймақтармен ынтымақтасып, олардың кедейліктен құтылып, баюына көмектесетін өркендету үлгісіндегі кедейлерді сүйемелдеу моделін меңзейді. мұндағы мақсат партия, үкімет органдарының, кәсіпорын, ісорындардың және қоғамдық ұйымдардың кедейлерді сүйемелдеу қызметіне қатынасуына ықпал ету. Бұл Қытай үлгісіндегі кедейлерді сүйемелдеу, өркендету қызметінің маңызды құрамдас бөлігі. 2012 жылы 8 қарашада Мемлекеттік кеңестің кедейлерді сүйемелдеу кеңсесі, орталық ұйымдастыру бөлімі сиақты 8 тарау бірлесіп «Орталықтың, мемлекет органдарының және қатысты орындардың кедейлерді түйінді түрде сүйемелдеу қызметін ойдағыдай істеу жөніндегі ұқтыруды» жариялап, кедейлерді түйінді түрде сүйемелдеу, жұп құрау қатынасын тұрақтандырды. Кедейлерді түйінді түрде сүйемелдеуге қатысқан орталық пен мемлекет органдары 310 ға жетіп, кедейлерді түйінді түрде сүйемелдеу қызметінің мемлекеттің кедейлерді сүйемелдеу, өркендету қызметіндегі 592 түйінді ауданды жаппай қамтуын тұңғыш рет жүзеге асырды.
Кедейлерді бағыттамалы сүйемелдеу қызмет түйіндерінің ұқсамауына қарай, кедейлерді сүйемелдеудің іс жүзіндік тәсілдері мынадай түрлерге бөлінеді: нысан арқылы сүйемелдеуді түйін еткен кедейлерді сүйемелдеу үлгісі, кәсіп саласын ашуды тиянақ еткен кедейлерді сүйемелдеу үлгісі, кәсіпорынның дамуын қозғаушы күш еткен кедейлерді сүйемелдеу үлгісі, жұп құрап сүйемелдеуді тәсіл еткен кедейлерді сүйемелдеу үлгісі.
Бірінші, нысан арқылы сүйемелдеуді түйін еткен кедейлерді түйінді сүйемелдеу үлгісі. Бұл үлгі–Кедейлерді түйінді түрде сүйемелдеу негізгі тұлғасы жергілікті орынның дамуына үйлесетін нысандарды сүйемелдеу формасымен олардың кедейлік мәселесін көмектесіп шешуіне қаратылған. Су ресурстары министрлігі түйінді түрде сүйемелдейтін кедей аудандарда нысан арқылы көмектесуді негіз еткен кедейлерді сүйемелдеу қызметін өрістетіп, «нысан арқылы сүйемелдеу, қаржы арқылы қолдау» тәсілін қолданып, «Алты ірі жобаны» түйін еткен азаматтық су ресурстары жобасын іске асырып, жергілікті орынның инфрақұрылымдары, атыз-арық су ресурстары, ауыл келбеті, білім беру сиақты мәселелерді шешіп, кедейлерді сүйемелдеуде айтарлықтай нәтижелерге қол жеткізді.
Екінші, кәсіп ашуды тиянақ еткен кедейлерді түйінді түрде сүйемелдеу үлгісі. бұл үлгі – кәсіп саласын ашуды түйін етіп, жергілікті орынның кәсіп құрылымын жетілдіруге ықпал ету арқылы аймақтық экономиканың дамуына жетекшілік етіп, фермерлердің даму мүмкіндіктерін арттырып, аймақтардың баянды дамуын жүзеге асыру жолымен кедейлік мәселесін шешуге қаратылған. Ғылым-техника министрлігі ғылым-техника ресурстарын біріктіру, шешуші техникалардан қамал алуға баса назар аудару, ғылым-техниканың үлгі көрсету рөліне мән беру, жер-жердің ғылым-техникамен кедейлерді сүйемелдеу қызметіне жетекшілік ету үшін Гуаншань, Цзясиянь, Цзинганшань, Юнсинь, Вэйсянь, Иншань, Чжа-шуй және т.б. ларға түйінді түрде көмектесіп, кедей аймақтардағы ерекше кәсіп салаларының дамуына ықпал етті.
Үшінші, кәсіпорынның дамуын қозғаушы күш еткен кедейлерді сүйемелдеу үлгісі. Бұл үлгі–кедей аймақтарды сүйемелдеуге тиісті серке кәсіпорындарды жетекші етіп, аймақтық экономиканың дамуына мұрындық болып, ауыл шаруашылық еңбеккүштерін ауыстыру арқылы кедейлік мәселесін шешуге қаратылған. бұл үлгіде Қытай Ұлттық Мұнай-Газ Корпорациясының Тайцянь ауданына көрсеткен көмегі тиіптік үлгі ретінде көрсетілген. 2007 жылы Қытай Ұлттық Мұнай-Газ Корпорациясы Хэнань провинциясының Тайцянь ауданын түйінді түрде сүйемелдеу міндетін тапсырып алып, мұнай химия өнеркәсібі саласының басымдығын сәуледендіріп, жергілікті орындағы серке кәсіпорын – Пу-ян қалалық Хэнжунь химия өнеркәсіп серіктестігін сүйемелдеп, жергілікті орынның мұнай химия кәсібінің дамуын алға жылжытып, экономиканың өсуіне ықпал етіп, фермерлердің табысын арттырды.
Төртінші, жұп құрау тәсіліндегі кедейлерді сүйемелдеу үлгісі. орталықтың, провинция дәрежелі тараулардың кедейлерді сүйемелдеуге ықпал етуі мен макролық тұрғыдан жетекшілік етуінде, кедей аймақтардағы қала, аудан дәрежелі үкіметтер мемлекеттің үндеуіне белсене үн қосып, «бағыттамалы көмектесу», «жұп құрап, қиыншылығы барларға көмектесу» сиақты өз аймақтарының ерекшелігіне үйлесетін кедейлерді қоғам сүйемелдеу, дамыту үлгісін қарастырды. Мәселен, Шэньси провинциясындағы Юйлинь Фугу ауданы кедейлерді сүйемелдеудің «3331» тәсілін жаратты. Яғни, 3 жыл уақыт жұмсап, жылына кемінде 3000 отбасын сүйемелдеуді, ауыл, отбасы, адам сайын «үшті орындауды» іске асырып, бүкіл аудандағы кедейлерді кедейліктен тұтастай арылту мақсатын орындады.
定点扶贫
定点扶贫,是指党政机关、企事业单位和社会团体利用自己的资源,以贫困区域的重点贫困县为主要帮扶对象,与贫困地区合作以帮助其脱贫致富的一种开发式扶贫模式,其目的是促进党政机关、企事业单位和社会团体参与扶贫工作。这是中国特色扶贫开发工作的重要组成部分。2012年11月8日,国务院扶贫办、中组部等八部门联合印发《关于做好新一轮中央、国家机关和有关单位定点扶贫工作的通知》,确定了新一轮定点扶贫结对关系。参与定点扶贫的中央和国家机关等单位达到310个,第一次实现了定点扶贫工作对592个国家扶贫开发工作重点县的全覆盖。
依据定点扶贫工作介入点的不同,可以将实践中的不同扶贫方式分为:以项目扶持为介入点的扶贫模式、以产业开发为着力点的扶贫模式、以企业发展为推手的扶贫模式、以结对帮扶为手段的扶贫模式。
其一,以项目扶持为介入点的定点扶贫模式。在该模式下,定点扶贫主体以扶持适合当地发展项目的形式帮助其解决贫困问题。水利部在其定点贫困县开展以项目帮扶为主的扶贫工作,采取“项目扶持、资金支持”的方式,实施以“六大工程”建设为重点的民生水利工程,解决当地的基础设施、农田水利、村容村貌、教育等问题,扶贫成效明显。
其二,以产业开发为着力点的定点扶贫模式。这种模式以产业开发为重点,通过促进当地产业结构改善,带动地区经济发展,提高农民发展能力,实现落后地区的可持续发展,解决贫困问题。科技部在光山、佳县、井冈山、永新、魏县、英山、柞水等定点帮扶县,整合科技资源,聚焦关键技术攻关,重视科技示范作用,指导各地科技扶贫工作,促进了贫困地区特色产业发展。
其三,以企业发展为推手的定点扶贫模式。这种模式以扶持贫困地区的龙头企业为引领,带动地区经济发展,转移农业劳动力,解决贫困问题。该模式以中国石油天然气集团公司定点帮扶台前县为典型代表。2007年,中国石油天然气集团公司承接河南省台前县定点扶贫任务,发挥石油石化行业优势,扶持当地龙头企业——濮阳市恒润石化公司,带动当地石油石化产业发展,促进经济增长和农民增收。
其四,以结对帮扶为手段的扶贫模式。在中央、省级部门的扶贫推动与宏观指导下,贫困地区的市、县级政府积极响应国家的号召,探索了诸如“对口帮扶”“结对助困”等适合本地区特点的社会扶贫发展模式。例如,陕西省榆林府谷县创造了“3331”的扶贫方式。即利用3年时间,每年至少帮扶3000户,做到帮扶到村、到户、到人“三到位”,实现全县贫困人口整体脱贫这一目标。