ДЭН СЯОПИННЫҢ ОҢТҮСТІКТІ КӨЗДЕН КЕШІРГЕНДЕ СӨЙЛЕГЕН СӨЗІ
XXҒАСЫРДЫҢ 80 ЖЫЛДАРЫНЫҢ АЯҚҚЫ ШЕНІ МЕН 90 ЖЫЛДАРДЫҢ БАСТАПҚЫ ШЕНІНДЕГІ ҚЫТАЙ СОЦИАЛИСТІК РЕФОРМАНЫҢ, АШЫҚ ЕСІК САЯСАТЫНЫҢ, СОЦИАЛИСТІКМОДЕРНИЗАЦИЯЛАНДЫРУДЫҢ ЖОЛЫ МЕН ҮЛГІСІ ЖӨНІНДЕГІ ІЗДЕНІСІ ІЛГЕРІ БАСПАСА КЕРІ ШЕГІНЕТІН, АЛҒА БАСУ БЕТАЛЫСЫН ТАҢДАЙТЫН ЖОЛ АЙЫРЫҒЫНДА ТҰРҒАН ЕДІ. ЕГЕР МҰНДАЙ ҚЫСЫЛТАЯҢ ЖАҒДАЙДАН ТЕЗ АРАДА ҚҰТЫЛМАСА, МҰНДАЙ ҰНАМСЫЗ НЫСАЙДЫҢ ӨРШУІНЕ ЫРЫҚ БЕРСЕ, ПАРТИЯ ОКXIҚҰРЫЛТАЙЫНЫҢ ҮШІНШІ ПЛЕНУМЫНАН БЕРІ ПАРТИЯ ТҰРАҚТАНДЫРҒАН ДҰРЫС ИДЕЯЛЫҚ САРАЖОЛ, ҰЙЫМДЫҚ САРАЖОЛ, САЯСИ САРАЖОЛ БҰРМАЛАНАДЫ, ПАРТИЯНЫҢ XIIIҚҰРЫЛТАЙЫНДА ТҰРАҚТАНҒАН СОЦИАЛИЗМНІҢ АЛҒАШҚЫ САТЫСЫНДАҒЫ НЕГІЗГІ САРАЖОЛ БҰРМАЛАНАДЫ, СОЦИАЛИСТІК РЕФОРМА, АШЫҚ ЕСІК САЯСАТЫ ДҰРЫС БЕТАЛЫСЫНАН ТАҒЫ БІР РЕТ АЛШАҚТАУЫ МҮМКІН.
МҰНДАЙ ШЕШУШІ СӘТТЕ, 1992 ЖЫЛЫ18 ҚАҢТАРДАН21 АҚПАН АРАЛЫҒЫНДА, ОЛ КЕЗДЕ ОРТАЛЫҚТАҒЫ БАСШЫЛЫҚ ҚЫЗМЕТ ОРНЫНАН РЕСМИ БОСАҒАН, ПАРТИЯНЫҢ ЕКІНШІ ҰРПАҚ БАСШЫЛЫҚ ҰЙТҚЫСЫ, РЕФОРМА, АШЫҚ ЕСІК САЯСАТЫНЫҢ БАС ЖОБАЛАУШЫСЫ ДЭН СЯОПИН 88 ЖАСТЫ ЕГДЕЛЕГЕН БОЛСА ДА, ПАРТИЯ МЕН ХАЛЫҚТЫҢ ҰЛЫ ІСІНЕ ДЕГЕН КӨКЕЙКЕСТІ ҮМІТПЕН, КҮШТІ САЯСИ САНАМЕН, СТРАТЕГИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ТАУҚЫМЕТ ТАНЫМЫНДА БОЛА ОТЫРЫП, ІЛГЕРІНДІ-КЕЙІНДІ УЧАҢ, ШЭНЬЧЖЭНЬ, ЧЖУХАЙ ЖӘНЕ ШАНХАЙДЫ КӨЗДЕН КЕШІРДІ ЖӘНЕ БІР СЫПЫРА МАҢЫЗДЫ СӨЗДЕРДІ СӨЙЛЕДІ, БҰЛ «ОҢТҮСТІКТІ КӨЗДЕН КЕШІРГЕНДЕ СӨЙЛЕНГЕН СӨЗ» ДЕЛІНЕДІ.
1992 ЖЫЛЫ 26 НАУРЫЗДА, «ШЭНЬЧЖЭНЬ ЕРЕКШЕ РАЙОН ГАЗЕТІ» «ШЫҒЫСТАН ЕСКЕН КӨКТЕМ САМАЛЫ—ДЭН СЯОПИН ЖОЛДАСТЫҢ ШЭНЬЧЖЭНЬДЫ КӨЗДЕН КЕШІРГЕНДІГІ ТУРАЛЫ ЕСТЕЛІК» ДЕГЕН МАҢЫЗДЫ БАСМАҚАЛА ХАБАРЫН ЖАРИЯЛАДЫ, СОНЫМЕН БІРГЕ, ДЭН СЯОПИННЫҢ ОҢТҮСТІКТІ КӨЗДЕН КЕШІРГЕН КЕЗДЕГІ СӨЗДЕРІНІҢ ТҮЙІНДІ МАЗМҰНДАРЫН ШОҒЫРЛЫ БАЙЫМДАДЫ. СӨЗ—ПАРТИЯНЫҢ «БІР ӨЗЕК, ЕКІ НЕГІЗГІ ТҮЙІН» НЕГІЗГІ САРАЖОЛЫН ТАБАНДЫЛЫҚПЕН ДӘЙЕКТІ АТҚАРУ, ҚЫТАЙ ҮЛГІСІНДЕГІ СОЦИАЛИЗМ ЖОЛЫМЕН ЖҮРУГЕ ТАБАНДЫ БОЛУ, ТИІМДІ ОРАЙДЫ ҰСТАП РЕФОРМА, АШЫҚ ЕСІК САЯСАТЫНЫҢ АЯҚ АЛЫСЫН ЖЕДЕЛДЕТУ, ЗЕЙІН-ЗЕРДЕНІ ШОҒЫРЛАНДЫРЫП, ЭКОНОМИКАЛЫҚ ҚҰРЫЛЫСТЫ ӨРГЕ БАСТЫРУ ЖӘНЕ НЕНІҢ СОЦИАЛИЗМ ЕКЕНДІГІ, СОЦИАЛИЗМНІҢ МӘНІ НЕ ЕКЕНДІГІ СИЯҚТЫ МӘСЕЛЕЛЕРДІ ТҮЙІНДІ ТҮРДЕ ШЕШТІ. СӨЗ АДАМДАРДЫҢ ИДЕЯСЫНДА ЖАППАЙ ОРЫН АЛҒАН КҮДІК-КҮМӘНҒА МЕҢЗЕС, РЕФОРМАНЫ ТЕРЕҢДЕТУДІҢ, ДАМУДЫ ЖЕДЕЛДЕТУДІҢ ҚАЖЕТТІЛІГІ МЕН МАҢЫЗДЫЛЫҒЫН ҚАЙТАЛАЙ ДӘРІПТЕДІ, СОНЫМЕН БІРГЕ, ҚЫТАЙДЫҢ ІС ЖҮЗІНДІГІН НЕГІЗГЕ АЛА ОТЫРЫП, 10 НЕШЕ ЖЫЛДЫҚ РЕФОРМАНЫҢ, АШЫҚ ЕСІК САЯСАТЫНЫҢ ТӘЖІРИБЕ-САБАҚТАРЫН ДӘУІР ТҰРҒЫСЫНАН ТЕРЕҢ ҚОРЫТЫНДЫЛАДЫ, БІР СЫПЫРА КЕЛЕЛІ ТЕОРИЯЛЫҚ ЖӘНЕ ІС ЖҮЗІНДІК МӘСЕЛЕЛЕРДЕ ТЫҢ КӨЗҚАРАСТАРДЫ АЛҒА ҚОЙЫП, ЖАҢА ОЙ ЖЕЛІСІН АЙТТЫ, КӨП ЖЫЛДАН БЕРІ КАДРЛАР МЕН БҰҚАРАНЫҢ ИДЕЯСЫН ШЫРМАП ЖӘНЕ БҰҒАУЛАП КЕЛГЕН КӨПТЕГЕН МАҢЫЗДЫ ТАНЫМ МӘСЕЛЕСІНЕ ЖАУАП ҚАЙТАРДЫ, ОЛ БҮКІЛ ПАРТИЯ МЕН БҮКІЛ ЕЛ ХАЛҚЫНА БЕРІЛГЕН ЕҢ ҚҰНДЫ САЯСИ ТАПСЫРМА БОЛДЫ.
«ОҢТҮСТІКТІ КӨЗДЕН КЕШІРГЕНДЕ СӨЙЛЕНГЕН СӨЗДІҢ» ЖАРИЯЛАНУЫ ДЭН СЯОПИНТЕОРИЯСЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСҚАНДЫҒЫН ЖӘНЕ ПЫСЫП-ЖЕТІЛГЕНДІГІН, СОНДАЙ-АҚ ҚЫТАЙДЫҢ РЕФОРМА, АШЫҚ ЕСІК САЯСАТЫНЫҢ ЕКІШНІ РЕТКІ ӨРЛЕУІ КӨТЕРІЛГЕНДІГІН ЖӘНЕ ҚЫТАЙ РЕФОРМАСЫНЫҢ ЖАҢА САТЫҒА ҚАДАМ ТАСТАҒАНДЫҒЫН КӨРСЕТЕДІ. БҰЛ ЖЕЛІЛЕС МАҢЫЗДЫ СӨЗДЕР ҚЫТАЙДЫҢ РЕФОРМА, АШЫҚ ЕСІК САЯСАТЫНДАҒЫ «НЕНІҢ СОЦИАЛИЗМ ЕКЕНДІГІ, СОЦИАЛИЗМДЫ ҚАЛАЙ ҚҰРУ КЕРЕКТІГІ» СЫНДЫ КЕЛЕЛІ МӘСЕЛЕГЕ ДЕР КЕЗІНДЕ ЖАУАП ҚАЙТАРДЫ, АДАМДАРДЫҢ ИДЕЯСЫН БАРЫНША АЗАТ ЕТІП, СОЦИАЛИЗМ ЖӨНІНДЕГІ СЕНІМІН БЕКЕМДЕДІ, ЕЛІМІЗДІҢ РЕФОРМА, АШЫҚ ЕСІК САЯСАТЫНЫҢ АЯҚ АЛЫСЫН ЗОР ДӘРЕЖЕДЕ ІЛГЕРІЛЕТТІ, ДЕМЕК ОЛ ҚЫТАЙ ҮЛГІСІНДЕГІ СОЦИАЛИЗМ ҚҰРУ ЖОЛЫНДАҒЫ БІР БЕЛЕС БОЛДЫ. «ОҢТҮСТІКТІ КӨЗДЕН КЕШІРГЕНДЕ СӨЙЛЕНГЕН СӨЗ» ҚЫТАЙДЫҢXXҒАСЫРДЫҢ 90 ЖЫЛДАРЫНДАҒЫ ЭКОНОМИКАЛЫҚ РЕФОРМАСЫ МЕН ҚОҒАМЫНЫҢ АЛҒА БАСУЫНДА ШЕШУШІ ЖЕБЕУЛІК РӨЛ АТҚАРЫП ҚАЛМАСТАН, XXIҒАСЫРДАҒЫ ҚЫТАЙДЫҢ РЕФОРМАСЫ МЕН ДАМУЫНДА ДА ӨЛШЕУСІЗ ЖЕБЕУЛІК РӨЛАТҚАРУ БОЛЫП ОТЫР.
邓小平南方谈话
20世纪80年代末90年代初的中国，处在社会主义改革开放、社会主义现代化道路与模式探索不进则退的临界点上，处在选择前进方向的十字路口上。如果不迅速摆脱这种困境、任不良倾向发展，十一届三中全会以来党确立的正确的思想路线、组织路线、政治路线就会被扭曲，党的十三大确立的社会主义初级阶段的基本路线就会被扭转，社会主义改革开放事业就会中途搁置，中国的社会主义事业可能再次偏离正确的航程。
在这一关键时刻，1992年1月18日至2月21日，当时已正式告别中央领导岗位的党的第二代领导核心、改革开放的总设计师邓小平，以88岁的高龄，凭着对党和人民伟大事业的深切期待，以强烈的政治意识、战略意识和忧患意识，先后赴武昌、深圳、珠海和上海视察并发表一系列重要讲话，通称“南方谈话”。
1992年3月26日，《深圳特区报》率先发表《东方风来满眼春——邓小平同志在深圳纪实》的重大社论报道，并集中阐述邓小平南方谈话的要点内容。讲话重点解决了坚定不移地贯彻执行党的“一个中心、两个基本点”的基本路线、坚持走有中国特色社会主义道路、抓住有利时机加快改革开放的步伐、集中精力把经济建设搞上去和什么是社会主义及社会主义的本质等问题。讲话针对人们思想中普遍存在的疑虑，重申深化改革、加速发展的必要性和重要性，并从中国实际出发，站在时代的高度，深刻总结十多年改革开放的经验教训，在一系列重大的理论和实践问题上提出新观点、讲出新思路，回答了多年来困扰和束缚干部群众思想的许多重大认识问题，是给全党和全国人民的一份最宝贵的政治嘱托。
“南方谈话”的发表标志邓小平理论的形成和成熟，也标志中国改革开放第二次浪潮的掀起和中国改革进入新阶段。这一系列重要讲话及时深刻地回答了中国改革开放中“什么是社会主义，怎样建设社会主义”的重大问题，极大地解放了人们的思想并坚定了人们的社会主义信念，极大地推动了我国改革开放的进程，是建设有中国特色社会主义道路上的一座里程碑。“南方谈话”不仅对中国20世纪90年代的经济改革与社会进步起到关键性推动作用，对21世纪中国的改革与发展同样产生着不可估量的推动作用。