«ҚКП ОК-НІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТҮЗІЛІС РЕФОРМАСЫ ЖӨНІНДЕГІ ҚАУЛЫСЫ»
1984 ЖЫЛЫ ҚАЗАНДА, ПАРТИЯ XIIҚҰРЫЛТАЙЫНЫҢ ҮШІНШІ ПЛЕНУМЫБЕЙЖІҢДЕ ӨТКІЗІЛДІ. ПЛЕНУМДА «ҚКП ОК-НІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТҮЗІЛІС РЕФОРМАСЫ ЖӨНІНДЕГІ ҚАУЛЫСЫ» БІР АУЫЗДАН МАҚҰЛДАНДЫ. «ҚАУЛЫДА» ЧЖУНХУА ХАЛЫҚ РЕСПУБЛИКАСЫ ҚҰРЫЛҒАННАН БЕРГІ, ӘСІРЕСЕ ПАРТИЯ ОКXIҚҰРЫЛТАЙЫНЫҢҮШІНШІ ПЛЕНУМЫНАН БЕРГІ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТҮЗІЛІС РЕФОРМАСЫНЫҢ ТӘЖІРИБЕЛЕРІ ҚОРТЫНДЫЛАНЫП, ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТҮЗІЛІС РЕФОРМАСЫНДАҒЫ БІР СЫПЫРА МАҢЫЗДЫ ТЕОРИЯЛАР МЕН ІСЖҮЗІНДІК МӘСЕЛЕЛЕР АЛҒАШҚЫ АДЫМДА АЛҒА ҚОЙЫЛДЫ ЖӘНЕ БАЙЫМДАЛДЫ, ОНЫҢ ТЕОРИЯЛЫҚ ЖАҚТАҒЫ МАҢЫЗДЫ ҮЛЕСІ—ЖОСПАРЛЫ ЭКОНОМИКАНЫ ТАУАР ЭКОНОМИКАСЫМЕН ҚАРАМА-ҚАРСЫ ОРЫНҒА ҚОЯТЫН ДӘСТҮРЛІ КӨЗҚАРАСТЫ ӨЗГЕРТІП, ЕЛІМІЗДІҢ СОЦИАЛИСТІК ЭКОНОМИКАСЫНЫҢ «ЖАЛПЫЛЫҚ МЕНШІК ЖҮЙЕСІ НЕГІЗІНДЕГІ ЖОСПАРЛЫ ТАУАР ЭКОНОМИКАСЫ» ЕКЕНДІГІН АЛҒА ҚОЮ; ЖАЛПЫЛЫҚ МЕНШІКТІ МЕМЛЕКЕТ ҚҰРЫЛЫМДАРЫНЫҢ КӘСІПОРЫНДАРДЫ ТІКЕЛЕЙ БАСҚАРУЫМЕН ШАТАСТЫРАТЫН ДӘСТҮРЛІ КӨЗҚАРАСТЫ ӨЗГЕРТІП, «МЕНШІКТЕНУ ҚҰҚЫҒЫ МЕН ШАРУАШЫЛЫҚ БАСҚАРУ ҚҰҚЫҒЫН ҮЙЛЕСІМДІ АЙЫРУҒА БОЛАТЫНДЫҒЫН» АЛҒА ҚОЮ. БҰЛ—ПАРТИЯНЫҢ ЖОСПАР МЕН НАРЫҚТЫҢ ҚАТЫНАСЫ МӘСЕЛЕСІ ЖАҒЫНДАҒЫ ШЫТ ЖАҢА ТАНЫМЫ. «ҚАУЛЫДА» КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ ӨМІРШЕҢДІГІН АРТТЫРУ, СОЦИАЛИСТІК ТАУАР ЭКОНОМИКАСЫН ДАМЫТУ, ЭКОНОМИКАЛЫҚ СҮЙМЕННІҢ РӨЛІНЕ КӨҢІЛ БӨЛУ, ҮКІМЕТ ПЕН КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ МІНДЕТІН АЙЫРУ, ЭКОНОМИКАЛЫҚ-ТЕХНИКАЛЫҚ АУЫС-ТҮЙІСТІ КЕҢЕЙТУ ҚАТАРЛЫ БІР СЫПЫРА МАҢЫЗДЫ МӘСЕЛЕЛЕР ТУРАЛЫ ОРНАЛАСТЫРУ ЖАСАЛДЫ. ОСЫДАН КЕЙІН ҚАЛАНЫ ТҮЙІН ЕТКЕН ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТҮЗІЛІС РЕФОРМАСЫ ЖАППАЙ ЕТЕК АЛДЫ.
«ҚАУЛЫ» СОЛ КЕЗДЕГІ РЕФОРМА ЖӨНІНДЕГІ ІЗДЕНІСКЕ ПРИНЦИПТІК БАҒЫТ КӨРСЕТІП БЕРДІ, РЕФОРМАНЫҢ СИПАТЫН, НЫСАНАСЫН, МІНДЕТІН ЖӘНЕ НЕГІЗГІ КАРТАСЫН АНАҒҰРЛЫМ ТҰРАҚТАНДЫРДЫ; КӘСІПОРЫНДАРДЫҢ ӨМІРШЕҢДІГІН АРТТЫРУДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТҮЗІЛІС РЕФОРМАСЫНЫҢ ӨЗЕКТІ БУЫНЫ ЕКЕНДІГІН АЙҚЫНДАДЫ, ҚАЛАЛАРДЫҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ТҮЗІЛІС РЕФОРМАСЫНЫҢ БІР СЫПЫРА ТАБЫСТАРЫН БЕКЕМДЕДІ, СОНЫМЕН БІРГЕ, АЛДАҒЫ ҚЫЗМЕТ ТҮЙІНІН АЙҚЫН КӨРСЕТІП БЕРДІ; «СОЦИАЛИСТІК ТАУАР ЭКОНОМИКАСЫ», «ЖОСПАРЛЫ ТАУАР ЭКОНОМИКАСЫ» ҚАТАРЛЫ ҰҒЫМДАРДЫ ЖАСАМПАЗДЫҚПЕН АЛҒА ҚОЙЫП, СОЦИАЛИСТІК РЕФОРМАНЫ ІЛГЕРІЛЕТУГЕ КӨПТЕН БЕРІ ОРАЛҒЫ БОЛЫП КЕЛЕ ЖАТҚАН ТЕОРИЯЛЫҚ МӘСЕЛЕГЕ ЖАУАП БЕРДІ; ҮКІМЕТ ПЕН КӘСІПОРЫНДАР ФУНКИЦИЯСЫН АЙЫРУ ТҰРҒЫСЫНАН ҮКІМЕТ ФУНКИЦИЯСЫНА БҰРЫЛЫС ЖАСАУ СЫНДЫРЕФОРМА ТАҚЫРЫБЫН АЛҒА ҚОЙЫП, ОСЫ ҰЗАҚ УАҚЫТТЫҚ СИПАТ АЛАТЫН РЕФОРМАНЫҢ ҮРДІСІН БАСТАДЫ; АУЫЛ-ҚЫСТАҚ РЕФОРМАСЫНЫҢ ТӘЖІРИБЕЛЕРІН ҚАБЫЛДАП, ТЕҢГЕРМЕШІЛДІКТІ ЖОЙЫП, ЕҢБЕГІНЕ ҚАРАЙ БӨЛУ ПРИНЦИПІН ДӘРІПТЕП, БІРГЕ АУҚАТТАНУДЫ ЖҮЗЕГЕ АСЫРУДЫҢ ЖОЛЫН, ТАҒЫСЫН ТАҒЫЛАРДЫ АЙҚЫН КӨРСЕТІП БЕРДІ.
《中共中央关于经济体制改革的决定》
1984年10月，党的十二届三中全会在北京举行。全会一致通过了《中共中央关于经济体制改革的决定》。《决定》总结中华人民共和国成立以来特别是党的十一届三中全会以来经济体制改革的经验，初步提出和阐明了经济体制改革的一系列重大理论和实践问题，在理论上的重大贡献是，突破把计划经济同商品经济对立起来的传统观念，提出我国社会主义经济是“公有制基础上的有计划的商品经济”；突破把全民所有同国家机构直接经营企业混为一谈的传统观念，提出“所有权同经营权可以适当分开”。这是党在计划与市场关系问题上的全新认识。《决定》就增强企业活力、发展社会主义商品经济、重视经济杠杆作用、实行政企职责分开、扩大经济技术交流等一系列重大问题做出部署。此后，以城市为重点的经济体制改革全面铺开。
《决定》为当时的改革探索指明了原则方向，进一步确定了改革性质、目标、任务和基本蓝图；明确了增强企业活力是经济体制改革的中心环节，巩固了之前一系列城市经济体制改革的成果，并指明了未来的工作重心；创造性地提出了“社会主义商品经济”“有计划的商品经济”等概念，回答了长期困扰推进社会主义改革的理论问题；从政企职能分开的角度，提出了转变政府职能的改革命题，启动了这一长期性改革的进程；吸收农村改革经验，打破平均主义，强调按劳分配原则，指明了实现共同富裕的路径，等等。