БРИКС ЕЛДЕРІ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ МЕХАНИЗМІ
«БРИКС ЕЛДЕРІ» ЕҢ АЛҒАШЫНДА ЖЕТІЛУ БОЛАШАҒЫНАН ТАМАША ҮМІТ ТАНЫТҚАН БРАЗИЛИЯ, РЕСЕЙ, ҮНДІСТАН ЖӘНЕ ҚЫТАЙ СЫНДЫ ЖАҢАДАН ГҮЛДЕНГЕН 4 НАРЫҚ ЕЛІН МЕҢЗЕЙТІН. БҰЛ ҰҒЫМДЫ А Қ Ш-ТЫҢ ГАУШЭН СЕРІКТЕСІТІГІ 2003 ЖЫЛЫ ОРТАҒА ҚОЙҒАН. 2006 ЖЫЛЫ ҚЫРКҮЙЕКТЕ, ЖОҒАРЫДАҒЫ 4 ЕЛДІҢ СЫРТҚЫ ІСТЕР МИНИСТРЛЕРІ Б Ұ Ұ-НЫҢ ЖИНАЛЫСЫНДА ТҰҢҒЫШ РЕТКІ СЫРТҚЫ ІСТЕР МИНИСТРЛЕРІ КЕҢЕСІН ӨТКІЗГЕН, СОДАН БАСТАП ДАҒДЫ БОЙЫНША ЖЫЛЫНА БІР РЕТ ӨТКІЗІЛЕТІН БОЛДЫ. 2009 ЖЫЛЫ МАУСЫМДА, «БРИКС 4 ЕЛ» БАСШЫЛАРЫ РЕСЕЙДЕ ТҰҢҒЫШ РЕТ РЕСМИ КЕҢЕС ӨТКІЗІП, БРИКС ЕЛДЕРІНІҢ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ МЕХАНИЗМІРЕСМИ ІСКЕ ҚОСЫЛДЫ. 2010 ЖЫЛЫ ЖЕЛТОҚСАНДА, ОҢТҮСТІК АФРИКА РЕСМИМҮШЕ БОЛЫП КІРГЕН СОҢ, БҰЛ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ МЕХАНИЗМІ ЕҢ АЛҒАШҚЫ «БРИКС 4 ЕЛДЕН» «БРИКС 5 ЕЛГЕ» АЙНАЛДЫ.
БРИКС ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ МЕХАНИЗМІ ҚҰРЫЛЫСЫ НАҚТЫ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚПЕН БІРГЕ ҮЗДІКСІЗ АҚАУСЫЗДАНДЫ ЖӘНЕ КЕМЕЛДЕНДІ. БРИКС ЕЛДЕРІ ЭКОНОМИКА-САУДА, ҚАЗЫНА, ОҚУ-АҒАРТУ, ҒЫЛЫМ-ТЕХНИКА, МӘДЕНИЕТ, ПАРАСАТ ҚОЙМАСЫ ҚАТАРЛЫ НЕШЕ ОНДАҒАН САЛАДА НАҚТЫ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ ЖАСАСЫП, БАСШЫЛАР БАСҚОСУЫН ӨЗЕК, МИНИСТР ДӘРЕЖЕЛІЛЕР КЕҢЕСІН ТІРЕК, ЗЕРТТЕУ-ТАЛҚЫ ЖИЫНЫ, ТАЛҚЫ ФОРУМЫ ҚАТАРЛЫ ФОРМАЛАРДЫ ҚОСЫМША ЕТКЕН МЕМЛЕКЕТТЕР АРА ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ МЕХАНИЗМІН ҚАЛЫПТАСТЫРДЫ; БРИКС ЕЛДЕРІНІҢ БАНКТЕР АРАЫНТЫМАҚТАСТЫҚ МЕХАНИЗМІ, ӨНЕРКӘСІП-САУДА АЛҚАЛАР КЕҢЕСІ, ШЕТЕЛ АҚШАСЫ ШҰҒЫЛ ӘЗІРЛІК ҚОРЫ ЖӘНЕ БРИКС ЕЛДЕРІНІҢ ЖАҢА ӨРКЕНДЕТУ БАНКІСІ, ПАРАСАТ ҚОЙМАСЫ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ МЕХАНИЗМІ ҚАТАРЛЫЛАРДЫ ҚАМТЫҒАН КӨП САТЫЛЫ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚТІ ҚАМТАМАСЫЗДАНДЫРУ, ҚОЛДАУ МЕХАНИЗМІН ОРНАТТЫ.
2007 ЖЫЛЫ, БІРИКС ЕЛДЕРІ БАСШЫЛАРЫНЫҢ СЯМЭНЬДАҒЫ БАСҚОСУЫ КЕЗІНДЕ СИ ЦЗИНЬПИН «БРИКС+» ДЕГЕН ҰҒЫМДЫ АЛҒА ҚОЙДЫ, МҰНДАҒЫ МАҚСАТ—БРИКС ЕЛДЕРІНІҢ ДАМУ ҮСТІНДЕГІ БАСҚА ДА ІРІ ЕЛДЕРМЕН ЖӘНЕ ДАМУ ҮСТІНДЕГІ ЕЛДЕРМЕН ТІЛДЕСУІ АРҚЫЛЫ ТІПТІ ДЕ КЕҢ КӨЛЕМДІ СЕРІКТЕСТІК ҚАТЫНАС ОРНАТЫП, БРИКСТІҢ «ДОСТЫҚ ШЕҢБЕРІН» КЕҢЕЙТІП, БРИКС ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫ БҮГІНГІ ТАҢДА ДҮНИЕЖҮЗІНДЕ ЕҢ ЫҚПАЛДЫ ОҢТҮСТІК ПЕН ОҢТҮСТІК ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ ТЕКШЕСІНЕ АЙНАЛДЫРУ. 2018 ЖЫЛДЫҢ БАС ШЕНІНЕ ДЕЙІН, БРИКС ЕЛДЕРІ 60 НЕШЕ ТҮРЛІ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ МЕХАНИЗМІН ОРНАТТЫ, БҰЛ ЭКОНОМИКА-САУДА, ФИНАНС, АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ, ОҚУ-АҒАРТУ, ҒЫЛЫМ-ТЕХНИКА, МӘДЕНИЕТ, ПАРАСАТ ҚОЙМАСЫ ҚАТАРЛЫ КӨПТЕГЕН САЛАНЫ ҚАМТЫДЫ.
БРИКС ЕЛДЕРІ ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫ ДҮНИЕЖҮЗІЛІК ЭКОНОМИКАҒА ДАМЫҒАН ЕЛДЕР ЖЕТЕКШІЛІК ЕТЕТІН ЖАҒДАЙДЫ ӨЗГЕРТІП, ДАМУШЫ ЕЛДЕРДІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫ МЕН ОРТАҚ ДАМУЫНА САРАЖОЛ АШЫП БЕРДЫ, ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ТӘРТІПТІҢ ТИПІНДЕ БҰРЫЛЫС ЖАСАУЫ МЕН ОНЫҢ РЕФОРМАСЫ ЖӨНІНЕН ПӘРМЕНДІ ҚОЗҒАУШЫ БОЛДЫ, СОНДАЙ-АҚ ЖАҢАША ХАЛЫҚАРАЛЫҚҚАТЫНАС ОРНАТУ ЖӨНІНЕН ПАЙДАЛЫ ІЗДЕНІС ЖАСАДЫ.
金砖国家合作机制
“金砖国家”最初是指巴西、俄罗斯、印度和中国四个成长前景看好的新兴市场国家。这一概念由美国高盛公司于2003年提出。2006年9月,上述四国外长在联合国大会期间举行首次外长会晤,此后每年依例举行。2009年6月,“金砖四国”领导人在俄罗斯举行首次正式会晤,金砖国家合作机制正式启动。2010年12月,南非正式加入后,这一合作机制由最初的“金砖四国”变为“金砖五国”。
金砖合作机制建设伴随着务实合作不断健全完善。金砖国家在经贸、财金、教育、科技、文化、智库等数十个领域开展务实合作,形成了以首脑峰会为核心,以部长级会议为支撑,以研讨会、论坛等形式为辅助的国家间合作机制;建立了包括金砖国家银行合作机制、工商理事会、外汇应急储备基金和金砖国家新开发银行、智库合作机制等在内的多层次合作保障、支持机制。
在2017年金砖国家领导人厦门会晤期间,习近平提出了“金砖+”概念,意在通过金砖国家同其他发展中大国和发展中国家组织进行对话,建立更广泛的伙伴关系,扩大金砖的“朋友圈”,把金砖合作打造成为当今世界最有影响力的南南合作平台。截至2018年初,金砖国家已经建立60多项合作机制,涵盖经贸、金融、农业、教育、科技、文化、智库等多个领域。
金砖国家合作打破了世界经济由发达国家长久主导的格局,给发展中国家的经济合作和共同发展开辟了可行之路,有力撬动了国际秩序的转型与改革,也为建立新型国际关系进行了有益探索。